قیمت گذاری دستوری در بازار معاملات فولاد مسئله ای است که به بزرگترین چالش معاملاتی بورس کالا تبدیل شده است. این موضوع علاوه بر رکود سنگین در معاملات به شدت بر سطح قیمت های تمام شده ی سایر محصولات در بازار آزاد می انجامد. لذا در شرایط فعلی با یک بازار بورس به هم ریخته و بدون چشم انداز در سطح کلان مواجه هستیم. تا موقعی که دستکاری های دستوری در بورس کالا ورود کند نمی توان جهت قطعی برای بازار تعیین کرد لذا این عامل سبب بر هم ریختگی بازار فولاد در این روزها شده است. لطفا تا انتها همراه آرتان پرس باشید.
در ابتدا بد نیست کمی به روند تغییرات سوددهی بازارهای مالی نگاهی بیندازیم. جایی که قیمت‌های جهانی نفت و فلزات افزایش چشم‌گیری داشته، دلار ۲۶ هزار تومان است، بازارهای موازی کم نوسان هستند و در رکود فرو رفته اند، قیمت‌های بورس کالا افزایش قابل توجهی داشته و سود سازی شرکت‌ها در وضعیت بسیار عالی در ۹ ماه اول سال قرار دارد.
حال این سوال پیش می آید که در این شرایط یک بورس با رفتار عادی باید در مسیر رشد قرار بگیرد. در این شرایط عقلانی نیست که بورس این‌گونه ریزش کند. این اتفاق در سال جاری دو مرتبه ی دیگر نیز افتاده بود و با وجود رشد قیمت جهانی طلا متاسفانه بازار بورس کالا رفتاری متفاوت از خود نشان داده بود.
*** هیجانات کاذب بورس
وقتی بورس بر اساس هیجانات کاذب اداره شود نتیجه ای جز این فرصت سوزی ها و بعصا خطا رفتن تیر تحلیل گران خبره نخواهد داشت. متاسفانه در این شرایط بازار بر اساس اخبار جهت گیری خواهد کرد. قطعا یک عامل غیراقتصادی باعث ریزش بورس است که آن هم به صورت بی وقفه عرضه می‌کند. برای این عرضه هم هر بار دلیلی می‌تراشد از احتمال جنگ و عواقب اقتصادی کرونا و حالا هم دعوای زرگری وزیران را دست‌مایه عرضه قرار داده است.
با توجه به شرایط تحریم و نوسانات نرخ ارز در سال های اخیر، دولت مداخلات گسترده ای برای تنظیم بازار فولاد کشور انجام داده است. مداخله دولت برای تنظیم بازار فولاد به طور عمده از طریق ستاد تنظیم بازار و صدور بخش نامه ها و دستور العمل های مختلف بوده که مجموعه سیاست های تنظیم بازار دولت منفعتی به مصرف کنندگان نهایی کالاها ( مردم ) نرسانده است و موجب ایجاد رانت، فساد و رونق واسطه گری در بازار شده است .
*** موضع‌گیری وزیر صنعت در خصوص عرضه خارج از بورس کالا
در خصوص موضع‌گیری وزیر صنعت در خصوص عرضه خارج از بورس کالا ذکر چند نکته خالی از لطف نخواهد بود. اولین و روشن ترین موضوع این که مشخص است که این اصرار در صورت عملی شدن چیزی به جز رانت نخواهد بود و عملکرد وزیر فعلی قطعا در دولت بعدی با انتقاداتی روبرو خواهد شد. جبهه دیگر نیز در داخل بورس فعال است و بی مهابا عرضه می‌کند. این تاکتیک فعلا جواب داده و در کمال ناباوری هرگونه برگشت جزئی بازار را نیز نا ممکن کرده است.
با عنایت به بررسی مصرف فولاد در ایران نشان می دهد که مصرف ظاهری فولاد در سال ۱۳۹۸ در بازه ۱۵ تا ۱۶ میلیون تن بوده است این در حالی است که برآوردهای غیررسمی، میزان مصرف واقعی کشور را ۱۲ تا ۱۴ میلیون تن نشان می دهد. با در نظر گرفتن شاخص های کلان اقتصادی کشور ، تحریم ها و شیوع ویروس کرونا ، پیش بینی می شود که در سال ۱۳۹۹ نیز میزان مصرف فولاد کشور همانند سال ۱۳۹۸ خواهد بود .
*** چالش های زنجیره فولاد ایران
در شرایط فعلی بازار بورس ایران با ریسک هایی رو به رو است که روند عرضه ها را می تواند وخیم تر کند. زنجیره فولاد ایران با چالش های متعددی روبروست از جمله عدم توازن زنجیره، ابهام در تحقق برنامه های توسعه صنعت فولاد، عقب ماندگی در زمینه اکتشاف معدنی و چالش تامین مواد اولیه و فقدان سامانه های آماری و اطلاعاتی جامع در زنجیره فولاد اشاره کرد.
در راستای بهبود وضع عرضه و تقاضا در بورس کالا توسط کمیسیون های صنعت و معدن تصمیماتی اخذ شده است. برای مثال لزو یکپارچکی در زنجیره فولاد مسئله ای است که اخیرا به آن پرداخته شده است. هر گونه سیاستگذاری و تصمیم گیری در خصوص فولاد باید شامل کل زنجیره باشد. در چهار ماهه اول سال ۹۹ صادرات انواع مقاطع فولادی کاهش قابل ملاحظه ای داشته است . بخش عمده صادرات فولادی در سال ۹۸ به صادرات محصولات شمس اختصاص یافته است که در مقایسه با محصولات نهایی از ارزش افزوده پایینی برخوردار هستند
*** هدف بورس کالا ساماندهی بازار فولاد
بورس کالا با هدف سامان دهی به بازار فولاد با سیاست های جدید در دولت دوازدهم راه اندازی شد اما از زمان راه اندازی بورس کالای ایران مقرر شده است کشف قیمت عادلانه محصولات فولادی در بورس کالاصورت گیرد. این بازار از ابتدای دولت با چالش هایی همراه بوده است. اختلاف قیمت بین بازار آزاد و بورس، عدم شفافیت در بخش عمده بازار ، عدم پیگیری اجرای مصوبات مراجع تصمیم گیر، عدم برخورد با تخلفات صورت گرفته برخی از آسیب هایی است که بورس را از مسیر عادی خود خارج کرده است.
اما اگر بخواهیم چشم انداز بورس کالا را برای پایان سال مشخص کنیم باید گفت که دولت با کارنامه ی بورس هنوز کار دارد و به نوعی کار دولت با بورس تمام نشده و به نظر من وقتی زمانش برسد مثلا بعد از تصویب بودجه و یا بهمن ماه و شرایط خاصش و یا هر روز دیگری، دعوای زرگری وزیران هم تمام خواهد شد، دستورات و ژست‌های حمایتی از راه خواهند رسید و بار دیگر بورس بر مدار رشد قرار خواهد گرفت، منتها این بار در صورت چند برابر شدن قیمت نیز کسی بر طبل حباب نخواهد کوبید.
*** اصلاح بنیادین و قیمتی بورس
اصلاح بنیادین و قیمتی بورس خیلی وقت است تمام شده و ریزش‌های بیشتر صرفا دستکاری بورس است و هیچ عنوان دیگری ندارد. هدف ما از این شرایط ارائه سیگنال نیست بلکه صرفا اطلاع رسانی و شفاف کردن شرایط بورس و درس از گذشته ی این بازار است. تجربه نشان داده است که شرایط این‌چنینی دوام زمانی زیادی ندارد و همه‌ی خریداران این روزها بعد از گذشت این هیجانات به سود خواهند رسید.
با رکود بازارهای موازی امکان کسب سود از بازارهای موازی وجود ندارد و خروج پول از بورس به قصد سرمایه گذاری در املاک وخودرو و… برای جبران کاهش ارزش سرمایه‌گذاریتان بسیار پر ریسک است. بسیاری از تحلیل گران از این بازار راکد و مستهلک کننده خسته شده اند و ما بر این عقیده هستیم که به احتمال زیاد روند کلی بازار با تغییراتی همراه باشد.
*** تجربه ۱۵ ساله بورس ایران
با نگاهی به گذشته ی ۱۵ ساله ی بورس ایران مواقعی که در سناریوهایی شبیه به شرایط فعلی قرار گرفته ایم روند ریزش ها و رکود بازار بورس کالا ادامه دار نبوده و در مقطعی کوتاه بازار به مسیر رشد خود بازگشته است. عرضه محصولات در بورس کالا در راستای شفافیت و ایجاد عدالت در اقتصاد کشور است و مداخلات دستوری در این زمینه علاوه بر ایجاد رانت موجب کاهش حاشیه سود شرکت‌ها و آسیب‌زدن به اعتماد به بازار سرمایه می‌شود.
بخش عمده‌ای از این شرکت‌ها که محصولاتشان را در بورس کالا عرضه می‌کنند، شرکت‌هایی هستند که سهامشان در بورس اوراق بهادار معامله می‌شود و جزو شرکت‌های سهام عدالت نیز هستند. به این ترتیب هر تصمیمی در این حوزه بخش عظیمی از سهامداران را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علاوه بر این تجربه کشور در قیمت‌گذاری دستوری کالاها طی سال‌های گذشته مبین این است که این رویکرد جز ایجاد رانت نتیجه‌ای برای تولیدکننده و مصرف‌کننده نداشته است.
*** فلسفه تشکیل بورس کالا چیست؟
براساس ماده ۱۸ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی “دولت مکلف است کالای پذیرفته شده در بورس را از نظام قیمت گذاری خارج کند”. مجلس شورای اسلامی در راستای اجرای قانون این موضوع را از وزارت صمت پیگیری خواهد کرد. بسیاری از فعالان اقتصادی در میان کشمکش های وزارت اقتصاد و صمت، معتقدند قیمت فولاد بر ارزان شدن اقلام مهمی چون خودرو تاثیر دار اگر قرار است قیمت گذاری دستوری انجام شود، بورس کالا برای چه تشکیل شده؟ فلسفه تشکیل بورس کالا چیست؟
هرگاه قیمت گذاری دستوری شده و از قاعده بازار خارج شده، دو طرف زیان دیده اصلی هستند، اول مصرف کننده، دوم تولیدکننده. از حدود دو هفته قبل شاهد افزایش قیمت فولاد در کشور بودیم که واکنش نمایندگان مجلس را به همراه داشت. نمایندگان مردم معترض به این افزایش قیمت بودند و بر وعده وزیر صمت مبنی بر کاهش قیمت فولاد به زیر ۱۰ هزار تومان اشاره داشتند
تلخ زبانی‌های نماینده بورس کالا و دلخوری وزیر صمت و معاونان وزارتخانه در نهایت باعث شد تا بورسی‌ها از جلسه تصمیم گیری برای فولاد اخراج شوند. وزیر صنعت در این جلسه اذعان کرده است که با هماهنگی‌هایی که با سازمان بازرسی کشور صورت گرفته، تصمیم بر این شد که قیمت گذاری بر روی شمش فولاد تماما بر عهده وزارت صمت و نهادهای زیر نظر این وزارتخانه قرار بگیرد.
*** تاثیر قیمت فولاد بر ارزش سهام عدالت
با قیمت گذاری دستوری و اعمال فشار نمی‌توان مشکل بازار فولاد را حل کرد. اغلب سهامداران شرکت‌های فولادی مشمولان سهام عدالت هستند که به بازار سرمایه اعتماد و اقدام به سرمایه گذاری در این بازار کرده‌اند.اینکه بالغ بر ۶۰ میلیون نفر جمعیت سهامداران این شرکت‌ها هستند، هر تصمیمی در خصوص متغیرهای اقتصادی و قیمت‌ها در سودآوری شرکت‌ها اثر گذار است و از این رو باید در این حوزه نهایت دقت انجام شود.
با توجه به سوبسید‌های ویژه‌ای که در اختیار شرکت‌های فولادی قرار می‌گیرد نباید فولاد با قیمت‌های بالا و خارج از بورس فروخته شود. فولادی‌ها سالهاست که انرژی رایگان، سنگ آهن ارزان قیمت، وام‌های ارزی با شرایط مطلوب و کمک‌های دولتی را دریافت می‌کنند اما فولاد تولیدی خود را با قیمت جهانی در بازار به فروش می‌رسانند.
*** دولت تمایلی به قیمت گذاری دستوری فولاد ندارد
فولادی که با قیمت کم تر از ۴ هزار تومان تولید شده با قیمت بالای ۱۰ هزار تومان به فروش رفته و این اختلاف قیمت چشمگیر به جیب دلالان و فعالان حوزه فولاد رفته است در حالی که باید یارانه اختصاص پیدا کرده در این حوزه بین مردم تقسیم شود. معتقدند این یارانه دولتی باید با حفظ در زنجیره تولید و کاهش قیمت قیمت خودرو، لوازم خانگی و غیره بین تمام مردم تقشیم شود.
شواهد نشان می دهد که دولت تمایلی به قیمت گذاری دستوری فولاد ندارد و از این رو سود واقعی حاصل از تولید به شرکت های فولادی و سهامداران می‌رسد. بررسی‌های انجام شده از سوی مجلس و رایزنی با وزارت صمت، بیانگر مشکل‌زا بودن قیمت دستوری فولاد برای صنعتگران و مصرف کنندگان است و قرار است بورس کالا یعنی عرضه و تقاضای واقعی بازار ملاک قیمت‌ها باشد. در شرایط فعلی تنها راه حل ممکن برای کنترل بازار فولاد و برگرداندن آن به چرخه ی طبیعی خود، عرضه تمام فولاد تولیدی کارخانجات در بورس کالاست تا قیمت‌ها به واقعیت نزدیک شود
این مطلب بدون برچسب می باشد.
شما همگی در اختیار غولهای فولادی هستید. و فقط خبر جهت توزیع رانت منتشر میکنید .مردم آگاه شده اند.و نیازی به عوام فریبی چند باره ندارند.