اختلاف نظر بین دولت و مجلس انتها ندارد و حالا بعد از تعارضات موجود در خصوص سیاست های نرخ ارز و قیمت گذاری های دستوری و بعضا واردات واکسن کرونا، تعارضات این دو قوه مردم نهاد به مرحله ی جدیدی ورود کرده است. تعارضات به واکنش ایران به لغو پروتکل الحاقی و عملا بالا بردن سطح غنی سازی هسته ای رسیده است و فرایندهایی که این دو قوه مدنظر دارند دیدگاه های کاملا متتفاوتی دارد.لطفا تا پایان همراه آرتان پرس باشید.

*** شروع مناقشات از مصاحبه ی بایدن

همه چیز از مصاحبه ی بایدن با خبرگذاری سی بی اس و جایی که در خصوص سیاست های خارجی دولت بایدن و سطح تعاملات با ایران صحبت به میان آمد شروع شد.بایدن بر خلاف تصور بسیاری از تحلیلگران و دنبال کنندگان اخبار سیاسی چشم انداز روشنی که برای توافق بین ایران و آمریکا شکل گرفته بود را زیر سوال برد. جو بایدن اعلام کرد تحریم ها برای بازگرداندن ایران به مذاکره لغو نمی شود و غنی سازی باید متوقف شود

*** نابودی چشم انداز روشن توافق

این سخنرانی و این فایل پادکست ویدیویی در شرایطی به صورت وایرال در شبکه های اجتماعی و خبرگزای های سیاسی و اقتصادی دست به دست می شد که رهبر ایران ساعاتی قبل از آن در مورد برجام و مواضع ایران صحبت به میان آورده بودند. خلاصه ی سخنرانی های رهبر ایران به این ختم می شد که ابتدا آمریکا باید تمامی تحریم ها را لغو کرده و این مساله باید توسط ایران راستی آزمایی شود. با توجه به این اظهارات به نظر می رسد راه طولانی برای رسیدن به توافق در ظاهر وجود دارد. همین صحبت ها کافی بود که بازار به نرخ ارز و طلا به نوسانات چراغ سبز نشان دهد و عملا شاهد التهاباتی در بازارهای مالی باشیم

*** آغاز رفتارهای هیجانی و سیاسی

صحبت های بایدن عملا رفتارهای احساسی در گروه های مختلف سیاسی ایران را به همراه داشت. درست در تاریخ ۲۱ فوریه یعنی مصادف با ۳ اسفند مجلس برای کاهش تعهدات برجامی به دولت آماده باش داد.‌ قانون هسته ای مجلس برای کاهش تعهدات برجامی ازجمله متوقف سازی اجرای اختیاری پروتکل الحاقی است که در صورت اجرای این قانون به نظر می رسد وارد فرآیندی پیچیده و زمانبر در موضوع بازگشت به توافق هسته ای خواهیم شد. اما دولت انجام این کار را در شرایطی که در دولت آمریکا تیم های محافظه کاری سر کار آمده اند مناسب شرایط فعلی نمی داند. دولت معتقد است که می توان برجام را با مذاکره و با مهارت های نرم زنده کرد و بیشترین بهره را از منافع آن برد.

*** اجرای اقدامات ضرب العجلی دولت با آژانس

دولت به عنوان مجری اصلی مذاکرات هسته ای اقدامات ضرب العجلی مدنظر خود را با طرف آژانس بین المللی از سر گرفت و در تلاش بود تا رفتار ایران را متناسب با منطق مذاکرات و شرایط سیاسی حال حاضر جلو ببرد. ایران و آژانس تفاهم کردند اجرای پروتکل الحاقی و دسترسی‌های برجامی به طور کامل متوقف شود و فقط پادمان در ایران اجرا گردد. برای مثال ایران به مدت ۳ ماه اطلاعات دوربین‌های تاسیساتی را که در پیوست مشخص شده ضبط می‌کند و نزد خود نگه خواهد داشت. در این مدت آژانس نه به این تاسیسات و نه به اطلاعات دوربین‌ها هیچ دسترسی نخواهد داشت و اطلاعات منحصرا نزد ایران باقی می‌ماند. اگر پس از ۳ ماه تحریم‌ها به طور کامل لغو شد ایران این اطلاعات را در اختیار آژانس می‌گذارد وگرنه اطلاعات برای همیشه پاک خواهد شد.

*** مجلس: دولت قانون هسته ای را نقض کرده

انجام اقداماتی در این سطح و پایین آوردن انتظارات بی جای طرف های خارجی خود اقدام مثبتی است که دولت ایران به آن مبادرت ورزیده و نباید امتیاز بیجا به طرف های مذاکره کننده بدون دلیل موجه بدهد. اما مجلس معتقد است که دلت مسیر پیش فرضی را که مجلس در قانون هسته ای مدنظر داشته طی نکرده است. رئیس مجلس در صحن علنی پس از ارسال گزارش مجلس درباره تخلف دولت در اجرای قانون اقدام راهبردی لغو تحریم ها اعلام کرده است که مجلس شورای اسلامی مطابق قانون وظیفه پیگیری و اجرای قوانین را برعهده دارد

*** عملکرد حرفه ای دولت با آژانس انرژی اتمی

هر چه که باشد دولت بنا به شرایط و نتیجه ی مذاکرات به این نتیجه رسیده است که باید فعلا تعلیق پروتکل را به تعویق بیاندازد تا بتواند بیشترین بهره را از شرایط فعلی برای منافع کشور به همراه آورد. برخی تحلیلگران بین المللی بر این باورند که دولت با لغو موقت مصوبه ی مجلس به دنبال نشان دادن اراده ی بالا برای صحبت های پایاپای طرفین حول برجام است. توافق ایران و آژانس آنهم در روز پایانی و لحظه پایانی ضرب الاجل ایران و تعلیق اجرای مصوب مجلس از طریق فرمولی ابداعی ، هر چه که باشد مسلما نشانه اراده به توافق و احیای برجام است.

*** انتظارات مجلس از بازارسان آژانس

به موجب قانونی که مجلس شورای اسلامی ایران که اصولگرایان بر آن سیطره دارند، تصویب کرده، در صورت عدم لغو تحریمهای آمریکا، دولت باید فعالیت بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی را کاهش دهد. همانطور که محمد جواد ظریف در اظهارات قبلی خود تاکید کرده مهلتی که در این قانون برای رفع تحریمها مشخص شده، تا حدود ۲۱ فوریه (سوم اسفند) است.

*** علل تعارض مجلس و دولت در خصوص سیاست هسته ای

اما سوالی که ایجاد می شود این است که چرا مجلس و دولت تا این حد با یکدیگر در این موضوع به اختلاف خورده اند؟ پاسخ واضح است. تعارض بین مجلس و دولت بر سر نقطه نگاهی است که به مسائل سیاسی دارند. در واقعای مجلس بر این باور است که منافع برجام به دو دلیل برای ایران دست یافتنی نشد.اول آنکه بخش دولتی و حاکمیتی ایران در اولویت اول بهره برداری از منافع برجام پیش بینی شده بود و بخش اقتصاد خرد و مباحث ومشکلات روزمره مردم کمتر بصورت مستقیم تحت تاثیر آن بود.

*** دولت حامی برجام

دولت اما بزرگترین دستاورد سیاسی خود را برجام می داند و معتقد است که دستاوردهای برجام باعث شد تا ایران در دوره ی ترامپ بتواند حیات سیاسی خود را ادامه دهد و با توجه به زیرساخت هایی که ایجاد کرده بود نفت و سایر کالاهای معدنی خود را به بازار عرضه کند.از طرفی سرمایه گذاری هایی که در دوره ی برجام در ایران ایجاد شد سبب شد تا بخش قابل توجهی از سرمایه های خارجی به بازارهای ایران جذب شود و دولت معتقد است که نمی توان به راحتی و بدون دلیل مسیر برجام را با مشکل رو به رو کرد و گام آخر را باید به لغو پروتکل اختصاص داد.

*** نظر کارشناسان سیاسی در خصوص پروتکل الحاقی

کلسی دافنبورت، کارشناس منع گسترش تسلیحات هسته ای، معتقد است کاهش تعهداتی که تا کنون از سوی تهران در مورد برجام اتفاق افتاده، بخصوص در بحث غنی سازی اورانیوم، می توانند به سرعت به حالت قبل بازگردند. اما دافنبورت هشدار می دهد نقض هایی که ایران برای ماههای آینده، برنامه ریزی کرده، خطرناکتر بوده و بازگشت از آن دشوار است، بویژه مساله بازرسی های آژانس، چراکه هر ممانعتی در برابر بازرسی تاسیسات هسته ای ایران، گمانه ها درمورد فعالیت های غیر قانونی ایران را تقویت می کند.  کیفیت توافق آژانس از حیث سرعت ، سهولت ، تطابق و … حاکی از داغ شدن تنور تعاملات فیمابین است و از اینرو ، روند تحولات ، در روزها و هفته های آتی نشانه های متنوع تر و روشن تری از تعامل را نشان خواهد داد

*** ورود رهبری به تعارضات هسته ای دولت و مجلس

اختلاف نظرهای سیاسی مجلس و دولت به قدری بالا گرفت که کار به اظهار نظر رهبر ایران در خصوص عملکرد دولت و مجلس رسید.ایشان در بخش هایی از سخنرانی خود اعلام کردند که دو صدایی مجلس و دولت در خصوص پروتکل الحاقی قابل قبول نیست. مجلس قانونی را تصویب و دولت هم از آن استقبال کرد و تا دیروز نیز کارهایی را که باید انجام می‌شد، انجام دادند و ان‌شاء الله فردا نیز یک مورد دیگر از این قانون انجام خواهد شد. ایشان با اشاره با اختلاف برداشتی که مجلس از کار دولت دارد، افزودند: این اختلاف‌نظرها قابل حل است و باید دو طرف، قضیه را با همکاری یکدیگر حل کنند و نباید اختلاف‌ها رها و یا تشدید شود که نشان‌دهنده دوصدایی باشد.

آرتان پرس