جزئیات کاهش صادرات فولاد ایران بعد از شیوه نامه جدید

دولت در شش ماه ی گذشته با دستورالعمل های متنوع و مختلف در بازارهای مختلف ورود کرد و نقش سیاستگذاری خود را با قدرت ولی با ایرادات قابل توجهی به انجام رسانید. یکی از ورودهای ناموفق دولت در حوزه ی سیاست گذاری و بازارسازی موضوع قیمت گذاری و شیوه نامه فولادی بود که بعد از آن تبعات قابل توجهی بر بازار فولاد ایران تحمیل شد. نتیجه ی این سیاست ها کاهش حدودا ۱۵ درصدی صادرات فولاد ایران نسبت به مشابه پارسال شد. در ادامه به جزئیات این موضوع خواهیم پرداخت.لطفا همراه آرتان پرس باشید

*** آخرین آمار تجمیعی صادرات فولاد کشور

موضوعی که از گزارش های تجمیعی صادراتی حوزه ی فولاد ایران استنباط می شود کاهش محسوس تجارت جهانی حوزه ی فولاد ایران بعد از ورود دولت به بحث شیوه نامه ی صادرات  قیمت گذاری فولاد است. مجموع صادرات فولاد ایران (فولاد میانی و محصولات فولادی) در دوره ۱۰ ماهه ماه نخست سال جاری، ۷ میلیون و ۵۰۹ هزار تن بوده که نسبت به دوره مشابه سال قبل، کاهش ۱۴.۷ درصدی را نشان می‌دهد.

*** تجربه ی خودتحریمی در صادرات فولاد

متاسفانه عمق افسوس جایی است که با یک حساب ضرب و تقسیم ساده میزان سرمایه گذاری از دست رفته و درآمد دلاری را تنها به دلیل مصداق بارز خودتحریمی در صنعت فولاد در نظر بگیریم. متاسفانه حجم صادرات فولاد در سال جاری اصلا قابل قبول نیست و فاصله ی زیادی با سال گذشته دارد.

کافی است که فاکتورهای افزایشی نرخ ارز را به این کم کاری ها و کاستی های سیاستگذرای اضافه کنیم تا هزینه ی فرصت از دست رفته دو چندان بالا برود. در حالی که التهابات نرخ ارز می توانست حداقل برای فولادسازان ارز آوری بسیار خوبی را به همراه آورد.گرچه از نرخ کاهش صادرات فولاد نسبت به دوره‌های هفت، هشت و نه ‌ماهه سال ۹۹ کاسته شده است اما همچنان صادرات فولاد فاصله قابل توجهی با حجم صادرات سال گذشته دارد که نشان‌دهنده درآمدهای ارزی دست‌رفته در ماه‌های گذشته تحت تأثیر محدودیت‌های دولتی اعمال‌شده بر صادرات فولاد است

*** کاهش یک میلیونی حجم صادرات فولاد

کاهش صادرات فولاد در سه فصل بهار، تابستان و پاییز به لحاظ حجمی ۱ میلیون و ۲۹۶ هزار تن است. این رقم به قدری بالاست که با هیچ اغماضی نمی توان از آن چش پوشی کرد و باید این سوال را پرسید که شیوه نامه ی فولادی به نفع چه کسی تمام شد؟ آیا توانست این هزینه ی فرصت را به جیب مصرف کننده ی داخلی ببرد.قطعا پاسخ خیر است. متاسفانه با یک سیاستگذاری اشتباه بازار فولاد از مسیر سوددهی قاطع خود خارج شد.

*** نگاهی اجمالی به کارنامه صادرات فولاد ایران

در دوره ۱۰ ماهه نخست سال جاری، صادرات فولاد میانی کشور، ۵ میلیون و ۱۳۶ هزار تن بوده که کاهش ۱۲ درصدی را نسبت به دوره مشابه سال قبل نشان می‌دهد. از صادرات فولاد میانی، سهم صادرات بیلت و بلوم در دوره ۱۰ ماهه نخست سال ۹۹، ۳ میلیون و ۹۲۷ هزار تن، و سهم صادرات اسلب، یک میلیون و ۲۰۹ هزار تن بوده است. صادرات اسلب در ۱۰ ماه نخست امسال، کاهش شدید ۳۰ درصدی را تجربه کرده است و صادرات بیلت و بلوم، ۴ درصد کاهش یافته است.

*** ارزیابی وضعیت صادرات محصولات فولادی

کل صادرات محصولات فولادی کشور در دوره ۱۰ ماهه نخست سال ۹۹، ۲ میلیون و ۳۷۳ هزار تن بوده که نسبت به دوره مشابه سال قبل، کاهش ۲۰ درصدی را نشان می‌دهد. از میان محصولات فولادی، سهم صادرات مقاطع طویل فولادی، ۱ میلیون و ۷۹۸ هزار تن بوده و صادرات این مقاطع، در مجموع ۱۰ ماه نخست امسال، ۲۱ درصد کاهش یافته است. صادرات میلگرد که بیشترین سهم را از میان صادرات کل محصولات فولادی دارد، در ۱۰ ماه نخست امسال نسبت به دوره مشابه سال گذشته، ۲۲ درصد کاهش یافته است. صادرات مقاطع تخت فولادی نیز با کاهش ۱۹ درصدی در دوره ۱۰ ماه نخست امسال، به ۵۷۵ هزار تن رسیده است.

صادرات آهن اسفنجی در دوره ۱۰ ماهه نخست امسال، با کاهش ۲۵ درصدی به ۶۶۶ هزار تن رسیده است. نکته قابل تأمل این است که در دوره ۱۰ ماهه نخست امسال صادرات محصولات فولادی، فولاد میانی و آهن اسفنجی نزولی بوده و علی‌رغم رشد قابل توجه تولیدات و رکود داخلی، شاهد افزایش صادرات نبوده‌ایم! از میان دو بخش مهم، کاهش صادرات مقاطع طویل فولادی بسیار بیشتر از کاهش صادرات شمش فولادی بوده است.

*** اقدامات سیاستگذار همراستا با بحران کرونا

اینکه کرونا به تمامی بازارهای فولاد دنیا ضربه وارد کرد موضوع دور از انتظاری نبود و تمامی تحلیلگران سهم این فاکتور در کاهش تولید و معاملات فولاد را به طور دقیق برای تمامی بازارهای محاسبه کرده بودند.اما متاسفانه در ایران محدودیت‌های شدید داخلی مرتبط با ستاد تنظیم بازار دقیقا همان بحرانی را به وجود آورد که کرونا بر سر بازار فولاد بین الملل آورده بود. این موضوع را از نیمه های سال جاری مشاهده کردیم که تحلیل گران زیادی نسبت به این اقدامات شورای تنظیم بازار انتقاد کردند و در خصوص عواقب خطرناک آن تذکر دادند.

*** پیش بینی تحلیلگران بازار فولاد از افت صادرات

اما این وضعیت بحرانی پیش تر با ارائه ی درخواست هایی از تحلیلگران حوزه ی فولاد به سازمان صمت تذکر داده شده بود و درخواست هایی را نیز از وزیر برای جلوگیری از این پیشامدهایی که امروز شاهد آن هستیم داشتند که در صدر آنها می توان به این موارد سه گانه اشاره کرد. ۱) تمامی محدودیت‌های صادراتی آهن و فولاد کشور به فوریت مرتفع گردد؛ ۲) توسعه صادرات به عنوان یکی از اهداف اصلی کارگروه تنظیم بازار (حداقل در خصوص فولاد) در اولویت قرار گیرد؛ و ۳) همانند سایر کشورهای فولادساز دنیا، مشوق‌های صادراتی وضع و به سرعت اجرایی گردد.

*** بازار ارز فاکتور کاهنده صادرات

در شرایط فعلی به احتمال زیاد بازارهای صادارتی با کاهش اقبال همراه باشند. ظرف هفته‌های اخیر شاهد آغاز تکانه‌های کاهشی در بهای آزاد ارز در کشور بودیم که این موضوع سیگنالی کاهشی برای فعالان بسیاری از بازارها به‌شمار می‌رفت و حتی باعث شد بخش پایین‌دست زنجیره فولاد به امید کاهش قیمت مواد اولیه (شمش فولاد) خریدهای خود را به تعویق بیندازد. با کاهش نرخ ارز شاید این تصور ایجاد شود که طرف خارجی ترغیب به خرید فولاد از ایران می شود ولی با بالارفتن هزینه های تولید فولاد در ایران تولیدکنندگان به فروش در قیمت های پایین نرخ ارز تمایلی نشان نمی دهند.

*** تاثیر تعطیلات سال نو چینی بر رکود صادرات فولاد

اما در کنار چشم انداز کاهش ارز در بازار ایران فاکتور دیگری به کاهش معاملات و صادرات ایران در حوزه ی فولاد خواهد انجامید موضوع تعطیلات سال نو چین است. چین استراتژیک ترین مشتری فولاد ایران است و این روزها خبری از تقاضای چینی ها در هیچ بازاری نیست. شاید بهتر بود که برای این روزها از قبل آمادگی لازم به دست می آمد و با لغو سریعتر شیوه نامه ی معاملات فولاد افت تقاضا در این روزها را در بازار پررونق سی روز پیش جبران می کردیم.

*** خوش بینی به رونق صادرات در اواخر اسفندماه

استمرار روند کاهشی بهای بیلت CIS با ورود مجدد این نرخ به روند افزایشی تا حد قابل توجهی به بازگشایی بازارهای چین پس از تعطیلات سال نوی این کشور و میزان تقاضای داخلی چین بستگی دارد. آخرین اطلاعات از افزایشی شدن تقاضای این کشور در آخرین هفته پیش از شروع تعطیلات چین حکایت دارد که این موضوع می‌تواند به مفهوم پیش‌بینی فعالان بازار این کشور بر رشد تقاضای بازار داخل چین پس از تعطیلات عید شکوفه‌ها باشد. بنابراین اگر اتفاق جدیدی همچون موج جدیدی از همه‌گیری بیماری کووید-۱۹ در کشورهای اروپایی رخ ندهد، شاید بتوان به رشد صادرات فولاد ایران در اواخر اسفندماه خوش بین بود.

آرتان پرس