صادرات مواد خام اولیه یکی از چالش‌های اساسی تجارت خارجی کشور است که اجازه نمی‌دهد اقتصاد ایران از ارزش افزوده حاصل از صنایع تکمیلی بهره‌مند شود. این مسئله زمانی اهمیت بیشتری می‌یابد که تولیدکنندگان داخلی در اثر صادرات مواد خام، در تأمین مواد اولیه مورد نیاز خود با محدویت مواجه می‌شوند.
خام‌فروشی علاوه بر چالش‌هایی که برای صنایع داخلی ایجاد می‌کند، تهدیدی برای صادرات و درآمدهای ارزی کشور است. مواد خام به راحتی قابل شناسایی و در نتیجه، تحریم‌پذیر هستند. این در حالی است که انتقال آنها به زنجیره تولید، موجب تنوع‌بخشی به محصولات می‌شود و امکان تحریم را به حداقل می‌رساند. این موضوع علاوه بر کاهش تهدیدات تحریمی، کشور را از ارزش افزوده کالای جدید منتفع می‌کند.
صنعت فولاد ایران نیز یکی از صنایعی است که با مسئله خام‌فروشی محصولات بالادستی مواجه است و در بازه‌های زمانی مختلفی از تحریم‌های آمریکا متأثر شده است که در آخرین مورد، وزارت خزانه‌داری آمریکا بعد از حمله ایران به پایگاه‌های نظامی این کشور در عراق، ۱۰ شرکت مرتبط با حوزه فولاد را در فهرست تحریم‌های خود قرار داد.
در اردیبشهت ماه سال جاری نیز آمریکا به‌دنبال سیاست فشار حداکثری، صنایع فلزی کشور از جمله فولاد را در دایره تحریم‌ها قرار داد و خریداران فلزات ایران را به مصادره اموال، قرار گرفتن در فهرست تحریم‌های آمریکا و ممانعت از ورود به ایالات متحده تهدید کرد.
***تکمیل زنجیره تولید فولاد در دستور کار قرار گرفت
سهم عمده صادرات فلزی کشور مربوط به محصولات فولادی است که به دلیل خام‌فروشی، میانگین بهای صادراتی آنها به‌ازای هر تن، تنها حدود ۴۳۰ دلار است، بهایی که در صورت انتقال مواد خام اولیه مانند شمش، بیلت و اسلب به صنایع پایین‌دستی و تولید محصولاتی مانند ورق فولادی، لوله و پروفیل ارزش افزوده بالاتری ایجاد خواهند کرد.
در حال حاضر، حجم تولید ورق فولاد در کشور بین ۶ تا هفت میلیون تن است. این در حالی است که ظرفیت صنایع تکمیلی برای تولید لوله و پروفیل حدود ۱۸ میلیون تن است. تکمیل این زنجیره تولید علاوه بر بهره‌مندی کشور از ارزش افزوده و فعال‌سازی ظرفیت موجود، اهداف اشتغال‌زایی را نیز محقق می‌سازد.
به همین منظور و در راستای مقابله با تهدیدات تحریم درخصوص ورق سرد مورد نیاز صنایع خودروسازی و لوازم خانگی و نیز مشکلات گروه ملی فولاد ایران در عدم تأمین نیاز شمش فولادی این واحد تولیدی و همچنین لزوم حصول توافق میان صنایع بالادست و پایین‌دست زنجیره فولاد، روز گذشته کمیته تخصصی فولاد و شمش مورد نیاز گروه ملی فولاد ایران در وزارت صمت برگزار شد.
در این جلسه امیرحسین کاوه، دبیر سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی ایران توافقنامه بین هیئت مدیره سندیکا به‌عنوان بزرگترین مصرف‌کننده ورق فولادی کشور و تشکل تخصصی و مجتمع فولاد مبارکه اصفهان به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده فولاد کشور و تأمین‌کننده اصلی کشور را که به امضای طرفین رسیده بود، ارائه داد.
***توافقنامه میان صنایع بالادست و پایین‌دست زنجیره فولاد
بندهای این توافقنامه که در حضور صادق نجفی مشاور وزیر صمت، سعید عمرانی معاون قضایی دادستان کل کشور، جعفر سرقینی معاون امور معادن و صنایع معدنی، نمایندگان امور صنایع وزرات صمت، نماینده سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، فرشاد مقیمی مدیرعامل ایران‌خودرو، جواد سلیمانی، معاون فولاد مبارکه اصفهان، رسول خلیفه‌سلطانی و دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد و امیرحسین کاوه، دبیر سندیکای لوله و پروفیل ارائه شد به شرح زیر است:
۱. خرید ورق فولادی مورد نیاز اعضای سندیکای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی از طریق تالار بورس کالا و سیستم مچینگ به صورت همزمان، در سقف مقدار ارزیابی فنی که مشترکاً بین سندیکا و فولاد مبارکه صورت گرفته است، انجام شود
۲. به منظور تسهیل در تأمین نیاز صنایع لوله و پروفیل، فروش محصول توسط فولاد مبارکه با مکانیزم اعتبار اسنادی داخلی ریالی دو ماهه انجام شود.
۳. در صورت درخواست اعضای سندیکا، با ۱۰ درصد از خرید اعضا از طریق محصولات موجود در انبار تأمین شود.
۴. با توجه به انجام فعالیت ظرفیت‌سنجی مشترک از شرکت‌های عضو سندیکا، مقرر شد ظرفیت‌سنجی‌های انجام شده در سیستم فروش فولاد مبارکه اعمال و بر اساس آن نسبت به ثبت سفارش برای اعضا اقدام و ظرفیت‌سنجی مابقی شرکت‌ها طی ماه آینده انجام گردد و مقدار اعلام شده ملاک عمل برای فروش محصول به اعضای سندیکا قرار گیرد.
۵. امکان ثبت سفارش در ضخامت های ۱ و ۱۸ میلی متر وجود دارد و اعضای سندیکا می‌توانند مطابق نیاز خطوط تولید خود نسبت به ثبت سفارش در ابعاد فوق اقدام نمایند.
۶. با توجه به لزوم افزایش میزان تولید پروفیل در صنایع لوله و پروفیل و هم چنین برای استمرار تولید با حداکثر ظرفیت در زنجیره تولید صنایع فولادی و پایین دستی، مقرر شد سندیکا نسبت به برقراری ارتباط و تفاهم با شرکت‌های نوردکار ورق به منظور استفاده از توان تولید آن ها، اقدام به خرید اسلب از فولاد مبارکه و تبدیل آن به ورق فولادی مورد نیاز برای اعضای خود نماید. در این زمینه فولاد مبارکه آمادگی کامل خود را برای تأمین اسلب مورد نیاز اعلام نمود.
۷. با توجه به لزوم تداوم و ارتقای تولید در زنجیره فولاد و صنایع پایین و بالادستی، طرفین بر حفظ قیمت منطقی در زنجیره تأکید نموده و توجه به چرخه تولید و توزیع را برای استفاده حداکثری از ظرفیت‌های ایجاد شده در صنایع فولاد و صنایع لوله و پروفیل لازم دانسته و معتقد هستند با افزایش تولید در کل زنجیره و عرضه مناسب و مداوم توسط سایر تولیدکنندگان فولاد، قیمت‌ها متعادل خواهد شد.
***فولاد کشور به صادرات بدون چالش نیاز دارد
نایب رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران گفت: شرکت‌های فولادسازی فعال داخل کشور برای صادرات با مشکلاتی مواجه هستند و این امر باعث ایجاد چالش‌های جدی در مسیر ارزآوری برای کشور می‌شود.
بهادر احرامیان اظهار داشت: تولید فولاد در کشور ما در مقایسه با مصرف داخلی بسیار زیاد است و طبیعتا صادرات فولاد به کشورهای دیگر، علاوه بر ایجاد سودآوری بیشتر برای تولیدکنندگان و در اختیار گرفتن بازار کشورهای دیگر، می‌تواند ارزآوری مناسبی را نیز برای کشور به همراه داشته باشد.
نایب رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در این باره افزود: با این حال و با وجود تمایل شرکت‌های فولادسازی به ورود به موضوع صادرات، وجود بخشنامه‌های متعدد و گوناگونی که مدام در حال تغییر هستند، به مشکلی جدی برای صادرات فولاد تبدیل شده‌اند.
احرامیان عنوان کرد: وقتی یک شرکت فولادی با نیت صادرات محصول خود قدم در این عرصه می‌گذارد، برنامه‌ریزی‌های خود را با توجه به بخش‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های موجود انجام می‌دهد و با در نظر گرفتن حاشیه سود معقول به این کار می‌پردازد اما ناگهان با تغییر یا صادر شدن یک بخش‌نامه جدید همه این معادلات به هم می‌ریزد و حتی ممکن است وی را متضرر کند.
وی با اشاره به تغییرات چندساله اخیر در بخش‌نامه‌ها و قوانین جدید صادرات فولاد، بیان کرد: صنعت فولاد کشور برای توسعه و پیشرفت در موضوع صادرات، نیاز به قوانین و دستورالعمل‌های مدون و ثابت دارد.
احرامیان که خود مدیرعامل شرکت فولاد یزد نیز هست، تعیین قیمت دستوری در حوزه فولاد را از دیگر مشکلات این صنعت در کشور دانست و یادآور شد: تولید فولاد در کشور ما بیش از مصرف آن است؛ در حالی که تولید فولاد در کشور به حدود ۲۸ میلیون تن در سال رسیده است، مصرف آن در بهترین حالت ۱۳ میلیون تن در سال خواهد بود و این یعنی برای بیش از نیمی از تولیدات ما در حوزه فولاد امکان صادرات وجود و مشکلی نیز از نظر تامین نیاز داخلی نخواهیم داشت. پس در این شرایط نباید نگران قیمت‌گذاری باشیم و به سمت قیمت‌گذاری دستوری برویم.
وی در این خصوص اضافه کرد: بازار فولاد ایران در حال حاضر نیاز به مداخله ندارد و اگر آن را به حال خود بگذاریم قطعا در جای بهتری می‌ایستد. در واقع از آغاز هم اگر صنعت فولاد را به روال عادی آن، یعنی نظام عرضه و تقاضا می‌سپردیم، شرایط آن بسیار باثبات‌تر از وضعیت فعلی بود و انتقادات فعلی نیز بر آن وارد نمی‌شد.
احرامیان در پاسخ به پرسش خبرنگار فلزات آنلاین در این خصوص که چرا با وجود مزایای نظام عرضه و تقاضا، صنعت فولاد کشور به این سمت پیش نمی‌رود، گفت: صاحبنظران و کارشناسان در این باره اتفاق نظر دارند و ما نیز در انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران تلاش خود را در این باره انجام می‌دهیم ولی این موضوعی است که باید در نهادهای بالادستی مورد بررسی قرار گیرد و در دولت برای انجام آن به اتفاق نظر برسند.
ثبت دیدگاه