حذف واسطه‌ها از طریق تنظیم بازار محصولات فولادی

 واقعیت اینکه حجم نقدینگی در سال‌های گذشته هرگاه به هر بخش اقتصادی روان شد، بسان سیلی ویرانگر قیمت‌ها را دست‌خوش ارقام غیرقابل تصور ساخت که این امر در بخش‌های مسکن، طلا، ارز و … به خوبی تجربه شده و در بخش فولادسازی هم از زمستان امسال، به خوبی جریان نقدینگی آثار مخرب خود را برجای گذاشت و در شرایط رکود فعالیت‌های عمرانی و ساختمان‌سازی، آمار رشد قیمت حداقل ۲۵ تا ۳۰ درصدی در زمینه محصولات فولادی نسبت به نیمه سال ۹۸ ثبت شد.

راهبرد وزارت صنعت، معدن و تجارت برای تنظیم بازار محصولات فولادی و حذف واسطه‌ها، افزایش عرضه شمش فولادی در بورس کالا که اثر کاهش قیمت‌ها را در این حوزه به دنبال داشته باشد.

آمارهای پیشین حاکی از آن است که میزان مصرف محصولات فولادی (تیرآهن، میلگرد، ورق، انواع مقاطع ساختمانی و ..) سالانه حدود ۱۵ تا ۱۸ میلیون تن است، اما این مهم با وضعیت طرح‌های عمرانی، پیوند عمیق دارد، آن‌گونه که طرح مسکن مهر در اوج فعالیت خود در دولت دهم، پیامد واردات فولاد از کشورهای همسایه شمالی به دنبال داشت.

مرور کارنامه فولادسازی گویای آن است که جمهوری اسلامی در اوایل دهه ۹۰ سالانه بالغ بر پنج تا هفت میلیون تن فولاد واردات داشته، اما اکنون در شمار صادرکنندگان این فلز راهبردی قرار دارد و این توانمندی کشورمان را در این بخش اثبات می‌کند.

پیش‌بینی شده، امسال ۱۰ تا ۱۲ میلیون تن صادرات فولاد کشور باشد، اما این مهم با توجه به بازارهای هدف صادراتی باید مورد ارزیابی قرار گیرد.

***نقشه راه معدن، تنظیم بازار فولاد

ارزیابی‌های انجام شده از وضعیت فلز راهبردی فولاد، گویای آن است که صنایع گسترده‌ای امروز وابسته به محصولات این بخش است، به گونه‌ای که صنایع خودروسازی و لوازم خانگی با این بخش رابطه تنگاتنگی دارند و هرگونه تغییرات تولید و قیمتی در این عرصه، به شدت بازار مصرف را دست‌خوش تغییر و تحول می‌سازد.

امروز ظرفیت فولادسازی کشور به بیش از ۳۵ میلیون تن رسیده و میزان تولید هم‌افزون بر ۷۰ درصد ظرفیت است که انتظار می‌رود تا افق چشم‌انداز ۱۴۰۴ به رقم ۵۵ میلیون تن ظرفیت برسد که می‌تواند جایگاه کشورمان را در بین فولادسازان از رتبه دهم فعلی به هفتم ارتقا بخشد.

اکنون که وزارت صنعت، معدن و تجارت از شهریور ماه پارسال سند نقشه راه معدن و صنایع معدنی را در دستور کار قرار داده، یکی از محورهای مهم و مورد توجه تنظیم بازار زنجیره محصولات فولادی است، زیرا عموم اقلام کالایی در حوزه عملکرد این وزارتخانه قرار دارد با افزایش روبرو شدند که رشد قیمت محصولات زنجیره فولاد را هم به دنبال داشت و اکنون برنامه‌های تنظیم بازار در دستور کار قرار گرفت.

***تعامل اهل حرفه لازمه کنترل بازار

فعالیت تشکل‌های حرفه‌ای در دهه‌های اخیر برای وحدت رویه در حوزه‌های تخصصی از شتاب و شدت لازمه برخوردار شده و در بخش فولاد هم تشکل‌ها برای هم‌سویی برنامه و خواسته‌های خود، عمری نزدیک به دو دهه و یا بیشتر را دارند و وزارت صنعت هم برای تنظیم بازار در این چرخه، رایزنی‌های لازم را با تولیدکنندگان فولادی از جمله فعالان بخش شمش، تولیدکنندگان ورق و لوله و پروفیل، تولیدکنندگان آهن اسفنجی، فعالان عرصه کنسانتره، گندله و سنگ آهن داشته و ضمن تعامل با دست‌اندرکاران مربوطه در مسیر تنظیم بازار محصولات فولادی گام جدی بردارد.

اهل حرفه معتقدند: هرگاه که آن‌ها از سوی دولت (وزارت صمت) به شور و مشورت دعوت شوند و در تصمیم سازی مشارکت داشته باشند، می‌توانند در گشودن گره‌های بخش نقش موثر خود را ایفا کنند.

***ارزیابی از علت رشد قیمت محصولات فولادی

ارزیابی به عمل آمده از وضعیت قیمت محصولات فولادی نشان‌دهنده رشد قیمت در فصل زمستان امسال نسبت به نیمه نخست ۹۸ است که از منظر فعالان بازار، بخشی از آن ناشی از وجود سرمایه سرگردان و دلالان و واسطه ها که به دلیل هزینه‌های مالیات، مالیات برارزش افزوده، عوارض شهرداری و … واحدهای تجاری را رهاساخته و به کار واسطه گری روی آورده‌اند و بدین ترتیب مشکل خود را برطرف، اما به جریان اقتصاد کشور آسیب وارد می‌سازند.

داریوش اسماعیلی معاون جدید امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت پیرامون علت افزایش قیمت محصولات فولادی گفت: بر اساس توافق انجام شده با تولید کنندگان قرار بود ۳۰ درصد از شمش فولادی تولیدی در بورس کالا عرضه شود، اما شمش فولادی به میزان ۲۰ درصد دربورس کالا عرضه شده بود که با توافق انجام شده، مقرر شد کسری این عرضه در اسفند جاری انجام شود که تولیدکنندگان همراهی کردند و قیمت شمش فولاد از پنج هزار و ۷۰۰ تومان در بورس به حداقل چهار هزار و ۵۰۰ تومان کاهش یافت.

همچنین قیمت میلگرد نیز طی ۱۰ روز گذشته با کاهش حدود حدود یک‌هزار و ۳۵۰ تومانی به حدود پنج هزار و ۱۵۰ تومان رسید و قیمت ورق به میزان یک‌هزار و ۲۰۰ تومان افت پیدا کرد.

***حذف واسطه‌ها در بورس، عامل کاهش قیمت فولاد

واقعیتی که اهل حرفه به دفعات مطرح کردند، شفاف‌سازی قیمت‌ها در بورس کالاست و این امر در زمینه اقلام مختلف عرضه شده، مطرح و مورد تاکید قرار گرفته، اما اکنون اسماعیلی گفته است، حذف واسطه‌ها و دلال‌ها از بورس بمنزله عاملی برای کاهش قیمت محصولات فولادی محسوب می‌شود.

اکنون وزارت صنعت به تولیدکنندگان اعلام کرده که فقط مجاز به عرضه کالای خود به تولیدکننده بعدی بدون دخالت هرگونه واسطه‌ای هستند که این تصمیم باعث شد تا بخشی از واسطه‌ها از بورس خارج شوند.

***سامانه بهین‌یاب در مسیر حذف دلالان

اسماعیلی توضیح داد: برنامه اصلاح سیستم بهین‌یاب از دیگر اقدامات انجام شده در دوره جدید فعالیت معاونت معدنی بوده و اکنون تاکید این است که هرآنچه در بهین‌یاب ثبت می‌شود باید همانی باشد که دریافت‌کننده در واحد تولیدی خود به مصرف می‌رساند و این تصمیم حذف واسطه‌گری برای فروش و درپی آن کاهش قیمت‌ها را به دنبال داشت.

معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت اضافه کرد: در بخش ورق‌های فولادی موضوع مچینگ را در کنار بورس در ستاد تنظیم بازار مصوب شده و در این ارتباط مقرر شد ورق گرم ۶۰ درصد به صورت مچینگ و ۴۰ درصد در بورس عرضه شود و عرضه ورق سرد نیز ۸۰ درصد به صورت مچینگ باشد.

به گفته وی، برای لوله و پروفیل و مجموعه محصولات نهایی نیز مقرر شد که حداکثر سود ۱۲ درصد در مقایسه با شمش دریافتی باشد و به این وسیله ورق لازم به واحدهای تولیدی می‌رسد و ثبات در بازار ایجاد می‌شود.

***ضرورت تناسب بین عرضه داخلی و صادرات

بررسی‌ها گویای آن است که نامتوازن بودن بین عرضه تولیدات در بازار داخلی و صادرات، بستر اصلی جولان واسطه ها و دلالان را فراهم می‌سازد و قیمت و شیوه‌های عرضه را مشخص می‌سازد، اما اکنون وزارت صمت تلاش دارد این مهم را برای فولاد و دیگر صنایع معدنی با برنامه‌ریزی اصلاح کند.

معاون امور معادن و صنایع معدنی در این ارتباط گفت: بر اساس مصوبه ستاد تنظیم بازار، صادرات مجموعه کالاهای صنایع معدنی باید با نظر و مجوز معاونت معدنی باشد و چنانچه عرضه تولیدکننده‌ای در داخل کشور متناسب با تعهداتش نباشد، جلوی صادرات آن گرفته خواهد شد.

***ممنوعیت برای صادرات سنگ آهن در سال ۹۹

موضوع وضع عوارض بر صادرات مواد معدنی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم به فراخور زمانی در ارتباط با سنگ تزئینی، سنگ آهن و ..به اجرا گذاشته شد، آخرین نوبت آن از مهرماه ۹۸ کلید خورد که ضمن بازتاب‌های مختلف، سرانجام در دی ماه مورد بازنگری کمیته صادرات قرار گرفت و برای برخی اقلام غیر از سنگ آهن تخفیف‌هایی اعمال شد.

اکنون معاون امور معادن و صنایع معدنی به صراحت اعلام کرده است: خام‌فروشی سنگ آهن در سال ۱۳۹۹ یا به صفر کاهش خواهد یافت و یا عوارض سنگین برای صادرات آن وضع خواهد شد و کاهش خام‌فروشی در بقیه حوزه‌ها هم بستگی به نیاز داخل دارد.

وی تصریح کرد: سنگ آهن، مورد نیاز صنایع پایین دستی درحوزه معدن به حساب می‌آید و برای رسیدن به برنامه تولید فولاد تا افق ۱۴۰۴ بالغ بر ۱۶۰ میلیون تن سنگ آهن نیازمندیم بنابراین صادرات آن سال آینده ممنوع خواهد شد.

بر اساس گزارشی از ایرنا، بررسی عملکرد بخش معدن و صنایع معدنی نشان می‌دهد که از مجموع ۹.۲ میلیارد دلار صادرات آن در سال ۹۷ به میزان ۴۰ تا ۴۵ درصد آن سهم صادرات فولاد بود، بنابراین انتظار می‌رود، امسال هم فولادسازان سهم بیشتری در این ارتباط نسبت به پارسال داشته باشند.

***تولید فولاد پراستحکام برای صنعت خودروسازی

محققان گروه مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه اراک، به دانش فنی نوعی فولاد پیشرفته و پراستحکام با نام TRIP برای صنعت خودروسازی دست یافتند.
دکتر یوسف پاینده و دکتر بهمن میرزاخانی از اعضای هیئت علمی گروه مهندسی مواد و متالورژی دانشگاه اراک و با همکاری مهندس عیسی‌خانی دانشجوی کارشناسی ارشد گرایش شناسایی و انتخاب مواد به دانش فنی یک نوع فولاد TRIP دست یافتند.

فولاد TRIP نوعی از فولادهای پیشرفته پراستحکام است که به طور همزمان استحکام و انعطاف‌پذیری بالا از خود نشان می‌دهند. بیشترین کاربرد این نوع از فولاد در صنعت خودروسازی است؛ چرا که هم کارآمد از لحاظ مشخصات مکانیکی است و هم به دلیل عناصر آلیاژی بسیار اندک بسیار مقرون به صرفه است.

این دانش که ناشی از طراحی انتخاب عناصر آلیاژی و فولادسازی، ریخته‌گری، کار گرم و عملیات حرارتی نهایی است و منجر به تولید قطعاتی شده است که در مقیاس صنعتی قابل استفاده است.

همچنین استحاله ناشی از تغییر شکل پلاستیک، به تبدیل آستنیت باقیمانده ناپایدار به مارتنزیت در حین تغییر شکل در دمای اتاق برمی‌گردد. این خاصیت به فولادهای TRIP اجازه می‌دهد که شکل‌پذیری مناسب با ماندگاری در استحکام بالا را به‌طور همزمان داشته باشند. عناصر آلیاژی اصلی این فولادها به طور کلی شامل کربن، سیلیسیم و منگنز بوده و مجموع این عناصر به طور معمول بالای پنج درصد است.

هدف از این پژوهش تولید فولاد TRIP منگنز پایین در مقیاس صنعتی است. بدین منظور دو ترکیب شیمیایی متفاوت طوری انتخاب شد که مجموع عناصر آلیاژی اصلی کمتر از ۴ درصد باشد. پس از آماده‌سازی مذاب، دو شمش به مقطع ۱۵ در ۱۵ و طول تقریبی ۶۰ سانتی متر ریخته‌گری شد. از آنجا که عملیات ترمومکانیکال چالش اصلی تولید این نوع فولادها به شمار می‌رود، ابتدا دما و زمان کار گرم بهینه شد و سپس شرایط عملیات حرارتی نهایی مورد بررسی قرار گرفت. در نهایت دما و زمان بهینه در هر دو مرحله و به صورت تابعی از ضخامت به‌دست آمد.

بر اساس گزارشی از ایرنا، این پروژه در مقیاس نیمه‌صنعتی انجام شده است و قابلیت صنعتی شدن را داراست. لذا افرادی که تمایل به سرمایه‌گذاری در این صنعت را دارند، دانش فنی این دستاورد برای آنان موجود است.

فلزات آنلاین