توییتری تا تهدید به تعرفه‌گذاری بر نفت وارداتی سعی در وادار کردن دیگران به کاهش تولید داشته است، خود بدون هیچ اقدام عملی بیشترین سود را از تقویت بازار نفت خواهد برد.
با وجود صدور بیانیه پایانی از سوی اوپک‌پلاس مبنی بر رسیدن به کاهش تولید ۱۰ میلیون بشکه در روز، هنوز این توافق نهایی نشده است. چراکه مکزیک که یکی از اعضای خارج از اوپک این گروه است حاضر به کاهش روزانه ۴۰۰ هزار بشکه‌ای نشده و فقط یک‌چهارم این حجم مد نظرش است. از طرفی جمعه خبر رسید دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا در اقدامی نامتعارف قبول کرده که به‌جای مکزیک ۲۵۰ هزار بشکه در روز کاهش تولید اضافی را در دستور کار قرار دهد تا توافق اوپک‌پلاس به نتیجه برسد، اما به نظر می‌رسد حتی این پادرمیانی ترامپ نیز نتوانسته این توافق تاریخی را نهایی کند. گزارش‌های بعدی از تماس تلفنی و توافق دوطرفه آندرس مانوئل لوپز اوبرادور، رئیس‌جمهور مکزیک و ترامپ در شامگاه پنجشنبه خبر می‌دهد، درحالی‌که در بیانیه پایانی اوپک‌پلاس خبری از این موضوع نیست و حتی توافق مشروط به رضایت مکزیک از توافق جمعی است که هنوز اتفاق نیفتاده است. پس از نشست مجازی اوپک‌پلاس، عربستان و روسیه از انتظار خود مبنی بر کاهش ۵ میلیون بشکه از تولید روزانه دیگر تولیدکننده‌های جهان در نشست جی ۲۰ که بعد از ظهر جمعه برای برقراری ثبات بازار با حضور وزرای نفت کشورهای عضو این گروه برگزار شد، خبر دادند. اما این نشست که به‌صورت ویدئو کنفرانس و به میزبانی عربستان برگزار شد نتیجه ملموسی در پی نداشت. گروه ۲۰ نه توانست توافق اوپک‌پلاس را نهایی کند و نه خود به کاهش مقدار مشخصی از تولید متعهد شد. عربستان که پنجم هر ماه میلادی قیمت رسمی نفتش را برای ماه‌های بعد اعلام می‌کند تاکنون دو مرتبه این امر را به تعویق انداخته است که خود نشانگر نامطمئن بودن این کشور از نتیجه نشست اوپک‌پلاس است. در آخرین خبر، شرکت نفت دولتی سعودی آرامکو گفته یکشنبه زمان اعلام قیمت رسمی نفت است. با وجود تاکید برخی شرکت‌کننده‌ها مانند وزیر انرژی ایالات‌متحده، دن برویلت پیش از آغاز این نشست بر لزوم همکاری همه کشورها در ایجاد توازن عرضه و تقاضای نفت، در بیانیه پایانی این گروه به‌صورت کلی از اقدامات در این زمینه حمایت شده. بعضی کشورها مانند نروژ و کانادا هم کاهش مقدار نامشخص تولید را مشروط به اجرای توافق اوپک‌پلاس دانسته‌اند. در این بین، آمریکا که خود آغازگر این حرکت جهانی به سمت توافق کاهش تولید بود و سعی داشت با میانجی‌گری بین عربستان و روسیه آنها را به توافق کاهش تولید و افزایش قیمت نفت سوق دهد، با بهانه‌های مختلف از این امر طفره رفت. آمریکا بازار آزاد و عدم کنترل تولید نفت توسط دولت را دلیل عدم مداخله دانسته است. با وجود این، ترامپ پیش از این با خوش‌بینی از همکاری در کاهش تولید با ریاض و مسکو سخن گفته بود. علاوه بر این، این کشور با تهدید عربستان مبنی بر اعمال تعرفه بر نفت وارداتی از این کشور در صورت نرسیدن به توافق در اوپک‌پلاس با روسیه، به شدت سعودی‌ها را تحت فشار قرار داد. به‌طوری‌که اگرچه عربستان و حتی روسیه کاهش تولیدشان را فقط در صورتی ممکن می‌دانستند که آمریکا نیز در این توافق نقش بازی کند، در نهایت بدون حضور آمریکا حاضر به امضای توافقی شدند که ۵/ ۲ میلیون بشکه از تولید روزانه این کشور می‌کاهد. به این ترتیب، آمریکا بدون اقدام عملی برای کاهش تولید و واگذاری این امر به بازار آزاد، به هدف خود برای تقویت بازار رسیده و تولید نفتش را در سطح بسیار بالاتری نسبت به رقبایش قرار می‌دهد. به نظر می‌رسد آمریکا در این توافق بیشترین سود و کمترین هزینه را داشته باشد؛ اگرچه در این میان، دیگر اعضای جی ۲۰ هم به نوعی درحال بهره بردن از حاصل کار اوپک‌پلاس در تقویت بازار نفت هستند.
کدخدامنشی ترامپ***
در نشست اوپک‌پلاس مقرر شد هر عضو این گروه کاهش ۲۳ درصد از تولید خود را در دستور کار قرار دهد تا در مجموع ۱۰ میلیون بشکه معادل حدود ۱۰ درصد از عرضه جهانی کاهش یابد. تمام اعضا به غیر از مکزیک با این اقدام موافقت کردند. گفته می‌شود عربستان از مکزیک خواسته بود ۴۰۰ هزار بشکه تولید خود را طبق توافق کاهش دهد که با مقاومت مکزیک روبه‌رو شد و به همین دلیل مذاکرات به درازا کشیده شد. با به بن‌بست خوردن مذاکرات برای اقناع مکزیک که تصمیم داشت فقط ۱۰۰ هزار بشکه در روز کاهش دهد، دونالد ترامپ با رئیس‌جمهور این کشور تماس برقرار می‌کند تا با پادرمیانی این عضو اوپک‌پلاس را به همکاری با دیگر اعضا راضی کند، اما موفق به این کار نمی‌شود. بعد از این ترامپ پیشنهاد می‌دهد مقداری از سهم کاهش مکزیک را آمریکا به عهده بگیرد تا توافق نهایی شود. اوبرادور، رئیس‌جمهور مکزیک روز بعد در یک کنفرانس خبری در این رابطه گفت: «ترامپ بسیار سخاوتمندانه به من گفت که آنها ۲۵۰ هزار بشکه اضافه بر آنچه می‌خواستند کاهش دهند به ما کمک خواهند کرد. به این خاطر از او سپاسگزارم.» ترامپ نیز این گفته اوبرادور را تایید کرده و گفته است: «پیش از این کاهش تولید در آمریکا انجام شده.» ترامپ همچنین گفته توافق دوجانبه با مکزیک مشروط به موافقت دیگر اعضای اوپک‌پلاس است و نمی‌داند آنها راضی هستند یا خیر. او گفته «ایالات‌متحده به مکزیک کمک خواهد کرد و آنها زمانی در آینده جبران خواهند کرد.» البته ترامپ اعلام نکرده مکزیک چگونه و از چه طریقی جبران خواهد کرد. علاوه بر این، هنوز مشخص نیست در صورت موافقت اوپک‌پلاس، دولت آمریکا این میزان کاهش را به تولیدکننده‌های داخلی تحمیل خواهد کرد یا قول ترامپ از راهی دیگر عملی خواهد شد. ژسوس رامیرز، سخنگوی رئیس‌جمهور مکزیک گفته همان پنجشنبه به اعضای اوپک‌پلاس نتیجه مذاکره با ترامپ اعلام شده. با وجود این در بیانیه پایانی نشست، نهایی شدن توافق کاهش تولید مشروط به رضایت مکزیک عنوان شده که نشانه‌ای از عدم رضایت اوپک‌پلاس از این موضوع بود.
دلایل مقاومت مکزیک***
مذاکره با مکزیک ادامه دارد اما تا زمان نگارش این گزارش(۲۳ فروردین، ساعت ۱۶ به وقت تهران) هنوز خبری مبنی بر توافق مکزیک با اوپک‌پلاس منتشر نشده است. به گفته اوبرادور و کارشناسان نفت، دلیل اصلی پافشاری مکزیک بر عدم کاهش تولید بیش از ۱۰۰ هزار بشکه در روز سیاست این کشور برای خودکفایی در انرژی از طریق تولید نفت توسط پمکس (شرکت نفت دولتی مکزیک) است. گفته می‌شود این کشور طی ۱۵ سال گذشته روند کاهشی در تولید نفت تجربه کرده، اما با روی کار آمدن اوبرادور در سال ۲۰۱۸، برنامه توسعه صنعت نفت این کشور در دستور کار قرار گرفته تا با طرح‌هایی در آینده تولید افزایش یابد و این امر میسر شود. علاوه بر این، تحلیلگران اتکای مکزیک به سیستم پوشش ریسک نفت این کشور را که به‌دلیل جنگ قیمتی حتی به کف ۲۰ ساله نیز رسیده، دلیل دیگر ایستادگی مکزیک در برابر بزرگان نفت قلمداد می‌کنند. نفت مکزیک برای قیمت زیر ۴۹ دلار در هر بشکه پوشش داده شده است و به همین دلیل، از نظر کارشناسان اوبرادور کمتر به بهای نفت اهمیت می‌دهد تا میزان تولید. با وجود این، اسکار لوپز ولارده که استاد حقوق یک دانشگاه در مکزیک است معتقد است «دولت این کشور اثبات کرده، در صورتی که رئیس‌جمهور اوبرادور نخواهد، با هرچیزی که استاندارد بازار باشد، در نظام بین‌المللی مورد قبول باشد و با عقل سلیم بخواند، مخالفت می‌کند.» او همچنین بر این باور است که «ترامپ لطفی کرده که مکزیک نیازمند آن نیست چراکه پمکس به‌دلیل مشکلات مالی حتی نمی‌تواند به اهداف تولید خود نیز برسد و برای کاهش خسارت باید از افزایش تولید اجتناب کند.»
برنده توافق نفتی کیست؟***
دن برویلت، وزیر انرژی آمریکا پیش از نشست جی ۲۰ از همه کشورها خواست برای کاهش مازاد عرضه کمک کنند اما در این نشست نه آمریکا و نه دیگر کشورها متعهد به اقدامی عملی به این منظور نشدند. همچنین تولیدکننده‌هایی مانند نروژ و کانادا کاهش تولید را منوط به اجرایی شدن توافق اوپک‌پلاس و به زمانی نامعلوم در آینده محول کردند. علاوه بر این مشخص نیست در صورت کاهش در آینده، چه حجمی از تولید مد نظر این کشورها خواهد بود. به نظر می‌رسد این کشورها که در راس آنان آمریکا قرار دارد بدون متحمل شدن هزینه‌ای، از منافع احتمالی توافق اوپک‌پلاس بهره خواهند برد. استرالیا نیز اعلام کرده قصد دارد با خرید نفت از آمریکا ذخایر استراتژیک خود را مطمئن‌تر کند؛ اقدامی که در قالب گروه ۲۰ به وضوح به پایداری تولید نفت آمریکا کمک می‌کند اگرچه استرالیا گفته این تصمیم برای کمک به ثبات بازار نفت گرفته شده است. آمریکا که بزرگ‌ترین تولیدکننده جهان است در روزهای گذشته به عربستان و روسیه از طرق مختلف فشار آورده تا به یک توافق کاهش تولید دست یابند. سقوط قیمت نفت به محدوده فعلی موجب بسته شدن بسیاری از چاه‌های برداشت نفت در این کشور و بیکاری هزاران کارگر این صنعت شده است. ترامپ که در گذشته کاهش قیمت نفت را به مثابه کاهش مالیات بر انرژی می‌دانست و به مردمش در توییتر وعده بنزین ارزان می‌داد برای نجات تولیدکننده‌های آمریکایی، دیگر کشورها را به کاهش تولید واداشت اما با عقب‌نشینی استراتژیک از موضع خود، سطح تولید خود را بسیار بالاتر از رقبای نفتی‌اش که از ماه میلادی آینده با کاهش ۵/ ۲ میلیون بشکه‌ای به ۵/ ۸ میلیون بشکه خواهد رسید، نگه خواهد داشت. وزیر انرژی این کشور در کنفرانس جی ۲۰ اعلام کرده تولید این کشور به‌صورت خودکار در سال‌جاری به میزان یک، دو و شاید سه میلیون بشکه در روز کاهش یابد اما این کاهش فقط زمانی اتفاق می‌افتد که فشار بازار به تولیدکننده‌ها غیر‌قابل تحمل شود. در غیر این صورت آمریکا کاهش تولید چندانی نخواهد داشت.
توافق جهانی برای نجات نفت***
نشست اوپک و متحدانش به‌منظور نجات بازار نفت بیش از ۱۰ ساعت به درازا کشید؛ اما در پایان در گامی بزرگ، کشورها متعهد شدند ۱۰ میلیون بشکه از تولیدات روزانه خود را کاهش دهند. از آنجا که انتشار خبر در تعطیلی بازار جهانی بود، باید منتظر واکنش قیمت نفت در هفته پیش رو باشیم. یکی از عوامل طولانی شدن نشست اوپک پلاس، عدم موافقت مکزیک با سطح تعیین‌شده بود که در نهایت شب گذشته با مداخله دونالد ترامپ، این کشور نیز به توافق پیوست.
همان‌طور که پیش‌بینی میشد، نشست اوپک‌پلاس برای کاهش تولید، نشستی آسان و بدون تنش نبود و با پیچدگی‌هایی همراه شد. نشست این گروه که عصر روز پنجشنبه به شکل مجازی آغاز به‌کار کرده بود بیش از ۱۰ ساعت به طول انجامید و در نهایت صبح روز جمعه پایان یافت. با وجود مذاکرات طولانی، این گروه تنها به توافقی اولیه برای کاهش تولید ۱۰ میلیون بشکه در روز دست یافت و ادامه مذاکرات و توافق نهایی به نشست گروه ۲۰ در عصر روز جمعه موکول شد. نرسیدن به یک توافق نهایی به‌دلیل عدم پذیرش سهمیه تولید از سوی مکزیک رخ داد و وزیر انرژی عربستان اعلام کرد که تنها در صورت موافقت مکزیک با کاهش تولید، توافق اوپک‌پلاس نهایی خواهد شد. اما روز گذشته پیش از نشست گروه ۲۰ رئیس‌جمهور مکزیک از پیوستن این کشور به پیمان نفتی خبر داد که به نظر می‌رسد به دنبال مداخله دونالد ترامپ صورت گرفت. ظاهرا مقداری که مکزیک در گفت‌وگو با رئیس‌جمهور آمریکا برای کاهش تولید به توافق رسیده ۲۵۰ هزار بشکه و کمتر از ۴۰۰ هزار بشکه‌ای است که این کشور بر اساس توافق نفتی اوپک‌پلاس متعهد به کاهش بوده است. بر این اساس توافق نفتی اوپک‌پلاس نهایی به نظر می‌رسد و کرملین نیز نهایی بودن این پیمان پیش از نشست جی۲۰ را تایید کرده است. همچنین انتظار می‌رود که دیگر کشورهای تولیدکننده نفت از جمله آمریکا و کانادا در نشست گروه ۲۰ برای ۵میلیون بشکه کاهش تولید توافق کنند، موضوعی که بارها از سوی آمریکا رد شده است. طولانی شدن نشست اوپک‌پلاس موجب بازگشت تردیدها به بازار نفت شد، به‌طوری‌که قیمت این کالا که با رشد روز پنجشنبه را آغاز کرده بود، در ساعات پایانی معاملات این روز در مسیر کاهشی قرار گرفت. نفت برنت بیش از ۴ درصد و نفت‌خام آمریکا بیش از ۹درصد کاهش قیمت را در این روز تجربه کردند.
در نشست اضطراری چه گذشت؟***
نشست اوپک‌پلاس با شرکت ۲۳ کشور عصر پنجشنبه حدود ساعت ۱۹ به وقت تهران و به شکل ویدئو کنفرانس آغاز به‌کار کرد و حدود ساعت ۵ صبح روز جمعه بعد از گذشت بیش از ۱۰ ساعت به‌کار خود پایان داد. نهایی نشدن توافق و همچنین عدم انتشار جزئیات آن تا پیش از بسته شدن بازارها در روز پنجشنبه موجب شد که قیمت نفت در ساعات پایانی در مسیر کاهشی قرار بگیرد. قیمت نفت‌خام آمریکا که با بیش از ۳ دلار رشد تا بیش از ۲۸ دلار بر بشکه رشد کرده بود، در معاملات پایانی افت بیش از ۹ درصدی را به ثبت رساند و روی ۷۶/ ۲۲ دلار بر بشکه بسته شد. نفت برنت نیز که تا بیش از ۳۶ دلار بر بشکه رشد کرده بود در نهایت با ۴ درصد افت حدود ۵/ ۳۱ دلار بر بشکه معامله شد. به‌دلیل تعطیلات عید پاک، معاملات در بازارهای جهانی روز گذشته انجام نشد. گفته می‌شود یکی از مهم‌ترین دلایل طولانی شدن مذاکرات تلاش کشورها برای متقاعد کردن مکزیک برای پذیرش سهمیه کاهش تولید بوده است. با این حال این کشور در نهایت سهمیه کاهش تولید را نپذیرفت و بعد از گذشت ۹ ساعت از شروع نشست، آن را ترک کرد. توافق اولیه بر سر کاهش ۲۳ درصد از حجم تولید کشورهای عضو اوپک‌پلاس نسبت به سطح تولید اکتبر ۲۰۱۸ انجام شده است. به غیر از روسیه و عربستان که تولید مبدأ آنها ۱۱ میلیون بشکه در روز در نظر گرفته شده و قرار است این کشورها در مجموع ۵ میلیون بشکه از تولیدات خود بکاهند و میزان تولید خود را به ۵/ ۸ میلیون بشکه در روز برسانند. به غیر از ایران، ونزوئلا و لیبی که از توافق کاهش تولید معاف هستند، دیگر کشورهای عضو اوپک‌پلاس نیز در مجموع ۵ میلیون بشکه از تولیدات خود خواهند کاست.
منابع آگاه به پلاتس گفته‌اند که عربستان در ابتدا خواهان کاهش تولید ۱۵ تا ۲۰ میلیون بشکه تولید روزانه اوپک‌پلاس بود، با این حال نتوانست روسیه را با خود همراه کند. علاوه بر این اختلافات زیادی روی سطح تولید مبدأ بین روسیه و عربستان وجود داشت. عربستان اعلام می‌کرد که سطح تولید این کشور در ماه جاری میلادی به حدود ۳/ ۱۲ میلیون بشکه در روز رسیده است و خواهان در نظر گرفتن این مقدار به‌عنوان مبدأ کاهش تولید سعودی‌ها بود. اما روسیه اعلام می‌کرد که متوسط سطح تولید در سه ماه ابتدای سال را باید به‌عنوان مبدأ کاهش تولید در نظر گرفت؛ متوسط سطح تولید سعودی‌ها در این بازه زمانی ۸/ ۹ میلیون بشکه در روز برآورد می‌شود. در این میان، بسیاری از کارشناسان درخصوص ادعای عربستان برای تولید بیش از ۱۲ میلیون بشکه در روز تردید دارند و بر این باورند که در بلندمدت این کشور نمی‌تواند در چنین سطحی به تولید نفت بپردازد. با این حال وزیر انرژی سعودی‌ها روز گذشته با اشاره به سطح تولید این کشور در ماه جاری میلادی اعلام کرد که براساس این توافق از میزان عرضه کنونی حدود ۳/ ۱۱ میلیون بشکه در روز کاسته خواهد شد.
همچنین مقرر شده که این توافق تا آوریل سال ۲۰۲۲ یعنی دو سال بعد ادامه یابد. به این ترتیب که برای دو ماه مه و ژوئن کاهش سطح تولید ۱۰ میلین بشکه در روز خواهد بود اما از جولای تا ژانویه ۲۰۲۱ این مقدار به ۸ میلیون بشکه کاهش خواهد یافت و از ژانویه ۲۰۲۱ تا آوریل ۲۰۲۲ توافق بر سر کاهش ۶ میلیون بشکه از عرضه نفت خواهد بود.
اما مهم‌ترین عامل طولانی شدن مذاکرات اوپک‌پلاس و نهایی نشدن توافق این گروه برای کاهش تولید، مکزیک بود. از این کشور خواسته شد که همراه با دیگر کشورها حدود ۲۳ درصد از میزان تولید خود معادل ۴۰۰ هزار بشکه در روز بکاهد، اما مکزیک که در هفته‌های اخیر یکی از ملامتکنندگان روسیه و عربستان برای کاهش قیمت‌ها بود و خواستار کاهش تولید نفت این کشورها شده بود، حاضر به کاهش چنین سطحی از تولیدات خود نشد و جلسه اوپک‌پلاس را بدون تصویب کاهش تولید ترک کرد. مکزیک در توجیه عدم پذیرش توافق نفتی اعلام کرده که این کشور در نظر دارد تا پایان سال‌جاری میلادی از بسته ۵/ ۱۳ میلیارد دلاری برای جذب سرمایه در صنعت نفت خود رونمایی کند تا سطح تولیداتش را به ۲ میلیون بشکه در روز برساند و چنین سطح کاهش تولیدی مانع از جذب سرمایه می‌شود. بعد از ترک جلسه، وزیر انرژی این کشور در توییتر نوشت که او خواهان کاهش ۱۰۰ هزار بشکه‌ای تولید مکزیک یعنی معادل کمتر از ۱۰ درصد بوده است. به‌دنبال مخالفت مکزیک با کاهش تولید، سعودی‌ها تهدید کرده‌اند که توافق را به‌طور کامل به هم خواهند زد. روز گذشته و پیش از برگزاری نشست جی۲۰، وزیر انرژی عربستان سعودی نهایی شدن پیمان نفتی را به پیوستن مکزیک مشروط دانست. شاهزاده عبدالعزیز بن‌سلمان در گفت‌وگو با رویترز گفت: «امیدوارم مکزیک ببیند که مزایای این توافق تنها برای این کشور نیست بلکه برای همه جهان است. کل این توافق به موافقت مکزیک با آن بستگی دارد.» مکزیک در کنار آمریکا و کانادا یکی از شرکت‌کنندگان در گروه ۲۰ است. نشست گروه ۲۰ روز گذشته ساعت ۱۴ به وقت گرینویچ مصادف با ۱۸:۳۰ به وقت تهران آغاز شد. در زمان پایان این گزارش، نتایج این نشست هنوز معلوم نیست.
جی ۲۰ منجی بازار می‌شود؟***
نشست وزرای نفت و انرژی گروه ۲۰ عصر روز گذشته به ریاست شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان آغاز به‌کار کرد. منابع اوپک‌پلاس اعلام کرده‌اند که قرار است در این نشست برای حدود ۵ میلیون بشکه دیگر از کاهش تولید تصمیم‌گیری شود. با این حال دولت و شرکت‌های آمریکایی تا پیش از برگزاری این نشست از پذیرفتن آن سر باز زده‌اند و کاهش تولید آمریکا را براساس مکانیزم عرضه و تقاضا در بازار نفت دانسته‌اند که در هفته‌های اخیر آغاز شده است. براساس آمار هفتگی منتشر شده از سوی اداره اطلاعات انرژی آمریکا، میزان تولید نفت این کشور در هفته اول آوریل ۴/ ۱۲ میلیون بشکه در روز بوده است که نسبت به میانه‌های مارس ۷۰۰ هزار بشکه کاهش را نشان می‌دهد. اداره اطلاعات انرژی آمریکا همچنین در گزارش ماهانه خود که یک روز پیش از نشست اوپک‌پلاس منتشر شد، پیش‌بینی کرده در اثر کاهش تولید، این کشور از سه ماه سوم سال ۲۰۲۰ مجددا به واردکننده نفت بدل شود. براساس این گزارش افت تولید نفت آمریکا از ماه جاری میلادی آغاز شده و تا اکتبر ۲۰۲۰ تا رسیدن به زیر ۱۱ میلیون بشکه در روز ادامه خواهد یافت. در سال ۲۰۲۱ نیز ضعف در سمت تولید ادامه خواهد یافت به‌طوری‌که متوسط تولید که در سال‌جاری با ۵۰۰ هزار بشکه کاهش به حدود ۷/ ۱۱ میلیون بشکه در روز می‌رسد در سال ۲۰۲۱ با افت ۷۰۰ هزار بشکه‌ای به مرز ۱۱ میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت.
اما آن طور که فایننشال تایمز یک روز پیش از نشست اوپک‌پلاس اعلام کرده بود، روسیه کاهش تولید طبیعی از سوی آمریکا را به جای حضور در توافق کاهش تولید نپذیرفته و کاهش طبیعی تولید را متفاوت از کاهش تولید براساس توافق دانسته است. با این حال پیش از برگزاری نشست اوپک‌پلاس سیگنال‌های مثبتی از این کشور منتشر شد که قیمت نفت را در آستانه برگزاری این نشست با رشد قابل‌توجهی همراه کرد. برخی بر این باورند که روسیه و عربستان به‌دلیل فشار رئیس‌جمهور آمریکا مجبور به پذیرش توافق کاهش تولید شده‌اند. ترامپ در عرض تنها چند ساعت در حین و بعد از پایان نشست اوپک‌پلاس با رئیس‌جمهور روسیه و پادشاه عربستان برای کاهش تولید این گروه تماس گرفت. آن‌طور که رویترز گزارش می‌دهد تماس ترامپ با سران این دو کشور در میانه‌های اجلاس روز پنجشنبه حدود ۹۰ دقیقه به درازا کشیده است. او بعد از این تماس‌ها اعلام کرد که معتقد است دو کشور به توافق برای کاهش تولید بسیار نزدیک شده‌اند. کرملین نیز مذاکرات سران سه کشور بعد از پایان نشست اوپک‌پلاس را تایید و اعلام کرد که سران این سه کشور به‌دنبال ثبات در تجارت جهانی نفت هستند. آمریکا، روسیه و عربستان در مجموع حدود ۴۰ درصد از عرضه نفت جهان را انجام می‌دهند. علاوه بر این تماس‌ها، طی هفته گذشته نمایندگان مجلس آمریکا با نوشتن دو نامه، محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی‌ها را تهدید کرده‌اند که در صورت عدم کاهش تولید حمایت نظامی این کشور از عربستان را قطع خواهند کرد. آنها از کاخ سفید خواستهاند که در صورت عدم کاهش تولید از سوی سعودی‌ها تحریم‌هایی علیه صنعت نفت این کشور وضع، سربازان آمریکایی را از خاک این کشور خارج و تعرفه بر واردات نفت عربستان به آمریکا گذاشته شود. علیه روسیه نیز تهدیدهای مشابهی مطرح شده است. با این حال به‌نظر می‌رسد هر دو طرف سعودی و روس با پذیرش توافق نفتی نه تنها به اقتصاد خود کمک می‌کنند، بلکه به‌دنبال گرفتن امتیازات سیاسی نیز از واشنگتن هستند. گفته می‌شود مذاکره بر سر آینده سیاسی ونزوئلا و همچنین کاهش تحریم‌ها علیه صنعت نفت روسیه یکی از محورهای مورد علاقه کرملین در مذاکره با آمریکا بوده است.
آیا توافق کاهش تولید موثر است؟***
درحالی توافق ابتدایی اوپک‌پلاس مبنی‌بر کاهش ۱۰ درصد از عرضه جهانی است که برآوردهای مختلف نشان می‌دهد افت تقاضا بر اثر شیوع ویروس کرونا بیش از این مقدار است. به‌طور مثال، ریستاد انرژی میزان کاهش تقاضا را تا ۲۷ میلیون بشکه در روز و گروه تجاری ترافیگورا این رقم را تا ۳۵ میلیون بشکه در روز برآورد می‌کند. اوپک نیز بر این باور است که متوسط میزان تقاضا برای سال‌جاری میلادی ۸/ ۶ میلیون بشکه در روز کاهش خواهد یافت، درحالی‌که مازاد عرضه در فصل دوم این سال به حدود ۱۲ میلیون بشکه در روز خواهد رسید. اداره اطلاعات انرژی آمریکا نیز در گزارش ماهانه خود با تاکید بر اینکه تاثیر توافق نفتی را لحاظ نکرده است، اعلام می‌کند که متوسط تقاضا در سال‌جاری ۶/ ۵ میلیون بشکه نسبت به سال ۲۰۱۹ کاهش خواهد یافت و افت تقاضا در ماه آوریل به حدود ۱۷ میلیون بشکه در روز خواهد رسید. از این رو این سازمان برآورد خود از بهای نفت برنت در سال‌جاری میلادی را ۱۰ دلار کاهش داده و به ۳۳ دلار بر بشکه رسانده و بر این باور است که بدون یک توافق کاهش تولید، برنت از آوریل تا اکتبر زیر ۳۰ دلار بر بشکه باقی خواهد ماند و با کمی رشد تا ماه پایانی سال به ۳۵ دلار بر بشکه خواهد رسید. مشخص نیست کاهش عرضه نفت که در بهترین حالت و با همکاری کشورهایی چون آمریکا و کانادا تنها نیمی از افت تقاضا را پوشش خواهد داد چطور و تا چه سطحی میتواند به بازار نفت کمک کند. برخی کارشناسان بر این باورند که این توافق تنها پر شدن انبارهای نفتی را کمی به تعویق خواهد انداخت و نمی‌تواند به رشد چشمگیر قیمت نفت منجر شود. در واقع پیش‌بینی می‌شود که با پر شدن انبارهای نفتی جهان قیمت نفت حتی سطوح کمتر از ۱۰ دلار را نیز ببیند.
قواعد بازار نفت و کرونا در اوپک پلاس***
جلسه کشورهای اوپک و غیراوپک معروف به «اوپک پلاس» عصر پنجشنبه گذشته با هدف بهبود وضع بازار نفت و کمک به ثبات نرخ آن در بحبوحه شیوع کرونا آغاز شد و تا صبح جمعه ادامه یافت.
این گروه روز جمعه نیز در نشست وزیران گروه ۲۰ که هدف اولیه آن جلب مشارکت امریکا، کانادا، برزیل و سایر تولیدکنندگان مهم خارج از گروه اوپک‌پلاس بود، تلاش کردند مکزیک را به همراهی در طرح کاهش تولید مجاب کنند.
دبیر کل اوپک در اجلاس مجازی و ویدئوکنفرانسی اوپک‌پلاس به مطلب مهمی اشاره کرد و گفت: سقوط تقاضای نفت حیرت‌انگیز است و ویروس کرونا قواعد بازار نفت را به‌هم ریخته است. ایشان در ادامه مطالب خود نیز اشاره کرد که ذخایر نفت جهان در ماه مه (اردیبهشت) پر می‌شود و با ادامه این روند سطح تقاضا دوباره کاهش خواهد یافت. در این بین اعلام نظر رسمی روسیه و درخواست مشارکت تولیدکنندگان نفت برای بازگرداندن ثبات به بازار و کاهش سطح تولید، یکی از شاخص‌های مهم در هم‌افزایی این نشست بود.
درحالی که محمد بارکیندو، دبیر کل اوپک معتقد است شیوع ویروس کرونا باعث تغییر اصول عرضه و تقاضای بازار شده، گزارش دبیرخانه اوپک درباره بازار نیز نشان می‌دهد برای سال ۲۰۲۰ میلادی شاهد کاهش روزانه ۶.۸ میلیون بشکه‌ای تقاضای جهانی نفت خواهیم بود و انتظار می‌رود این تعداد برای سه ماهه دوم سال ۲۰۲۰ به ۱۲ میلیون بشکه در روز برسد. دبیر کل اوپک با یدک کشیدن ویروس کرونا در مطالب خود گفت: قرار بود تولید کشورهای غیراوپک در امسال میلادی ۱.۵ میلیون بشکه کاهش یابد که این حجم کاهش باتوجه به نقش اثرگذار این ویروس در روند تقاضای نفت به هیچ وجه کافی نیست و اعضای اوپک‌پلاس را به تعمیق کاهش تولید در جهت بازگشت تعادل به بازار ملزم می‌کند. بارکیندو در جلسه وزیران اوپک‌پلاس تاکید کرد اینها اعداد اعجاب‌آوری هستند، چراکه برای ۳ماه نخست سال فعلی حدود ۱۵ درصد از مصرف جهانی نفت کاهش یافته و این نامتعادلی باید ازسوی تولیدکنندگان به‌سرعت برطرف شود، چراکه با نرخ‌های عرضه و تقاضای فعلی، ظرفیت ذخیره جهانی نفت خام در ماه مه (اردیبهشت) پر خواهد شد. همچنین الکساندر نواک، وزیر انرژی روسیه در شروع اجلاس اوپک‌پلاس اعلام کرد باتوجه به کاهش تقاضای نفت در پی شیوع ویروس کرونا، تولیدکنندگان نفت جهان باید متعادل‌سازی عرضه را در دستور کار قرار دهند.
در این میان در یک روز بحث و گفت‌وگوهای مجازی مقامات نفتی و تغییرات پی در پی آماری ویروس کرونا در جهان، واکنش‌های متعدد و در بعضی موارد معکوس در بازار به‌وجود آمد که در مرحله نخست باعث افزایش و در مراحل بعدی موجب کاهش قیمت‌ها شد، زیرا معامله‌گران منتظر تایید کاهش تولید اوپک‌پلاس و همچنین شفاف‌سازی درباره جزییات اجلاس اوپک‌پلاس بودند.
چگونگی کاهش تولید و مباحث انجام شده در گفت‌وگوهای مجازی نشان از تاثیر مستقیم آمارهای مبتلایان به ویروس کرونا و نیز فوت‌شدگان بر این گفت‌وگوها داشت چراکه معامله‌گران نفتی نحوه کاهش و تقسیم‌بندی آن را برای اعضا مورد توجه جدی قرار داده و بازارهای مصرف را هدف‌گذاری کردند.
در حاشیه اجلاس مجازی اوپک‌پلاس بحث سقوط مصرف انرژی برای بیش از ۳ میلیارد مصرف‌کننده در سطح جهان دلیل محکمی بود که ویروس کرونا با وزن سنگین خود بر این اجلاس، موجب تغییر رویکردهای کشورهای بزرگ تولیدکننده و نیز مصرف‌کننده شده است.
سعودی‌ها در کنفرانس ویدئویی اوپک موافقت کردند که ۴ میلیون بشکه در روز از سطح تولید ماه آوریل (فروردین) خود بکاهند.
همچنین بدون هیچ گونه وقفه‌ای روسیه نیز موافقت خود را برای کاهش ۲ میلیون بشکه‌ای تولید نفت اعلام کرد. بدیهی است این اعلام موافقت راهبرد خوبی برای کاهش تولید به‌وجود می‌آورد تا با این کار کاهش نرخ نفت خام ناشی از حضور کرونا و سقوط تقاضای جهانی نفت از زمان شیوع این ویروس تا حدی جبران شود.
گرچه براساس گزارش‌های رسیده به‌ویژه گزارش مبسوط وال‌استریت ژورنال، عراق و سایر تولیدکنندگان هنوز درباره میزان کاهش توافق خود را اعلام نکرده‌اند اما انتظار می‌رود این کشورها نیز با کاهش ۲ تا ۴ میلیون بشکه‌ای تولید نفت موافقت کنند. البته با پیش‌بینی تولید نفت حدود ۷ کشور می‌توان انتظار داشت سطح کاهش کلی اوپک بین ۸ تا ۱۰ میلیون بشکه در روز باشد.
همچنین بلومبرگ گزارش داد انتظار می‌رود کاهش تولید حداقل ۵ میلیون بشکه‌ای نفت ازجانب کشورهای جی ۲۰ انجام شود که جلسه اخیر این گروه نیز پیش‌بینی بلومبرگ را تایید می‌کند.
دنیای اقتصاد
ثبت دیدگاه