صنعت فولاد با تکیه بر ذخایر غنی معدنی و منابع عظیم انرژی از مزیت‌های متعددی در کشور ما برخوردار است و تاثیر بسزایی بر توسعه اقتصادی کشور دارد.
شورای‌عالی انقلاب فرهنگی ۱۰ تیر را روز صنعت و معدن نام‌گذاری کرده است. چنین نام‌گذاری‌هایی این فرصت را فراهم می‌کند که تعاملی سازنده میان فعالان بخش صنعت و معدن با متولیان آن در دولت برقرار شود.
در گستره بزرگ صنعت و معدن، صنایع‌معدنی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند، چراکه تاثیر منحصر به فردی در توسعه اقتصادی، ارزش‌آفرینی، رشد تولید ناخالص ملی، اشتغالزایی و همچنین بهبود سایر مولفه‌های اقتصادی کشور دارند.
توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که صنعت فولاد با تکیه بر ذخایر غنی معدنی و منابع عظیم انرژی از مزیت‌های متعددی در کشور ما برخوردار است و تاثیر بسزایی بر توسعه اقتصادی کشور دارد.
بر همین اساس، به مناسبت روز صنعت و معدن با مدیران بزرگ‌ترین و قدیمی‌ترین شرکت‌های فولادی کشور گفت‌وگو کرده‌ایم. شاید این گفت‌وگو بهانه‌ای باشد تا سیاست‌گذاران با عنایت بیشتر به مشکلات حاکم بر بخش صنایع معدنی به‌ویژه فولاد، در مسیر رفع چالش‌های آنها گام بردارند.
***توسعه فولاد نیازمند حمایت دولت
مدیرعامل شرکت ذوب آهن اصفهان در گفت‌وگویی که به مناسبت روز صنعت و معدن ترتیب داده شده بود، از تغییر رویکرد وزارت صنعت، معدن و تجارت پس از حضور حسین مدرس‌خیابانی در مقام سرپرستی این وزارتخانه ابراز رضایت کرد و افزود: امید داریم با با تدابیری که در همین مدت کوتاه اندیشیده شده، روزهای خوبی را برای صنعت فولاد کشور نظاره‌گر باشیم.
منصور یزدی‌زاده در ادامه و در تشریح انتظارات از دولت برای حمایت از صنایع به‌ویژه صنعت فولاد گفت: دولت می‌تواند با جلوگیری از خام‌فروشی و پشتیبانی از بهره‌برداری معادن غیرفعال گامی مثبت در مسیر تامین خوراک اولیه صنایع تولیدی بردارد.
در ادامه با بکارگیری سیاست‌های لازم برای جلوگیری از ورود کالاهای قابل تولید در کشور به‌ویژه محصولات توسعه‌ای کشور، اختصاص ارز و تخصیص یارانه‌های کمکی به صنایع برای تأمین مواد اولیه، در راستای پیشبرد تولید و بکارگیری نیروی کار داخلی، از فعالیت صنایع حمایت کند.
***چالش‌های پیش‌روی فولادسازان
مدیرعامل شرکت ذوب آهن اصفهان عدم‌توازن حاکم بر زنجیره تولید را نخستین چالشی دانست که فعالیت در صنعت فولاد را با دشواری روبه‌رو می‌کند. با توجه به برنامه‌های صنعت فولاد در چشم‌انداز ۱۴۰۴، باید اذعان کرد که این زنجیره به‌شدت نامتوازن است؛ یعنی با تحقق ظرفیت‌های فولادی برنامه‌ریزی شده، با کمبود کنسانتره و گندله روبه‌رو خواهیم شد.
البته با نگاهی به آمارهای موازنه مواد اولیه در سال‌های پیش، به‌خوبی مشاهده می‌شود که در سال ۱۳۹۶ بر پایه ظرفیت اسمی، ظرفیت تولید کنسانتره سنگ آهن ۵.۴ میلیون تن مازاد، گندله ۶.۲ میلیون تن مازاد و آهن اسفنجی ۰.۵ میلیون تن مازاد نیاز بوده است.
در سال ۹۷ نیز همچنان ظرفیت تولید گندله ۳.۳ میلیون تن و ظرفیت آهن اسفنجی ۱.۷۴ میلیون تن مازاد نیاز کشور بود. این آمارها برای سال ۹۸ نیز دارای شرایطی مشابه بوده است.
با این وجود، براساس برآوردهای انجام شده پیش‌بینی می‌شود که در افق ۱۴۰۴ و با توجه به هدف تولید ۵۵ میلیون تن فولاد در کل کشور، با بیش از ۹ درصد کمبود کنسانتره، ۲ درصد کمبود گندله و ۸ درصد کمبود در آهن اسفنجی روبه‌رو خواهیم بود، بنابراین یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی این صنعت، موازنه مواد و تولید است که عزم برنامه‌ریزان در وزارتخانه و شرکت‌های مسئول را می‌طلبد.
وی افزود: دومین چالش پیش‌روی این صنعت در دل بازار محصولات آن نهفته است و به‌طور کلی، شامل دخالت‌های دستوری در روند عرضه و تقاضا در بازار محصولات می‌شود.
این دخالت‌ها از سوی سیاست‌گذاران دولت به صنعت فولاد تحمیل شده است، بنابراین با تغییرات بنیادی در وزارت صنعت، معدن و تجارت و نگاه واقع‌بینانه می‌توان به تداوم اصلاح روند نادرست گذشته خوشبین بود.
***دخالت‌های دستوری
الزام شرکت‌های تولیدی به رعایت حدود خاص برای عرضه و وضع محدودیت بر مکانیسم بازار همواره موجب ایجاد رانت در بازار می‌شود و سود فعالیت شرکت‌های فولادی را به جیب عده خاصی روانه می‌کند. در چنین شرایطی، رهاسازی بازار و اجازه دادن به عملکرد عرضه و تقاضا و اعتماد دولت به تولیدکنندگان، بازار را به سمت تعادل می‌کشاند.
دخالت‌های دستوری و وضع قوانینی که صادرات واحدهای تولیدی را محدود می‌کند در شرایط کنونی که کشور به‌شدت از کمبود منابع ارزی رنج می‌برد، راه ورود منابع ارزی به کشور را نیز مسدود می‌کند. خوشبختانه حرکت آزادسازی صادرات در وزارت صنعت، معدن و تجارت آغاز شده و امیدواریم تداوم یابد.
یزدی‌زاده گفت: کمبود ارزش‌افزوده در زنجیره تولید، سومین چالش زنجیره فولاد است که به خود فولادسازان بازمی‌گردد. البته این مسئله تفاسیر بسیاری دارد و دامنه وسیعی از مسائل ریزتر را شامل می‌شود.
به‌طور خلاصه‌تر، دلایل این مسئله را می‌توان در مدیریت شرکت‌های تولیدی یافت. عدم‌تنوع در محصولات تولیدی با وجود بکارگیری فناوری تولید با سن پایین و عدم‌استفاده از نوآوری‌های کنونی در تولید و هدر دادن منابع انرژی ارزان موجب شده تولید در کشور ما در باطن هزینه‌برتر باشد و توان رقابتی شرکت‌های داخلی را به‌ویژه با آزادسازی نرخ انرژی کاهش بدهد و منابع داخلی را از بین ببرد و درنتیجه کاهش حاشیه سود فولادسازان و کاهش میزان ارزش‌افزوده تولید را برای ما به ارمغان آورد.
مدیرعامل شرکت ذوب آهن اصفهان در ادامه خاطرنشان کرد: رهبر معظم انقلاب با تاکید بر کلمه جهش تولید، امسال را نام‌گذاری کرده‌اند، برای دستیابی به چنین هدفی نیازمند حرکتی جسورانی و انقلابی در رفع چالش‌های مورد بحث هستیم.
***برنامه ریزی برای تحقق جهش تولید
بدون تردید برای تحقق جهش تولید باید با برنامه‌ریزی مناسب و شتاب دادن به فعالیت‌ها، هرچه سریع‌تر موانع پیش‌روی تولید را برداریم.
در گام نخست باید به بازار و مکانیسم‌های اقتصادی اعتماد کرده و تمامی دستورالعمل‌های دست‌وپاگیر را از سر راه صنایع تولیدی برداریم.
روند ارائه مجوزها و توافقنامه‌ها را از چند ماه به چند روز یا چند ساعت کاهش دهیم و استفاده از راهکارهای دیجیتال را با هدف کنار زدن کاغذبازی‌های اداری و بروکراسی با جدیت بررسی کنیم.
شاید مجموع این عوامل بتواند در مسیر تسریع کارها کمک کند و به جهش تولید منجر شود.
وی افزود: شرکت ذوب آهن اصفهان نیز در این میان برنامه‌های متعددی را برای تحقق جهش تولید در امسال در دستور کار خود قرار داده است. از جمله اهداف شرکت ذوب آهن در امسال تامین پایدار مواد اولیه به‌ویژه سنگ آهن و در نهایت رسیدن به ظرفیت تولید ۳۰۰۰ هزار تن در سال جهش تولید است.
بر همین اساس نیز برای تحقق این هدف برای بازگشت کوره بلند شماره یک به مدار تولید، کاهش هزینه‌های تولید، استفاده از طرح‌های تکمیلی و توسعه تولید، رفع گلوگاه‌های اساسی در فرآیند تولید، تداوم و توسعه محصولات صنعتی و مورد نیاز امروز کشور مانند انواع ریل تلاش می‌کند.
در ادامه ارتباط سازنده‌تری را با متولیان وزارت صنعت، معدن و تجارت برای حل مشکلات اساسی شرکت و صنعت فولاد کشور برقرار کرده است.
انتظار می‌رود با ایجاد تفاهمنامه‌های همکاری با سازمان‌ها و شرکت‌های فعال، مشارکت و همکاری متقابل در پیشبرد موثر در اکتشافات ذخایر معدنی، برنامه‌ریزی برای تولید محصولات جدید و با ارزش‌افزوده بالاترِ، جایگزینی واردات محصولات اررزبر با نمونه‌های مشابه داخلی و توسعه بازارهای داخلی و صادراتی، اهداف تعیین شده برای توسعه این صنعت محقق شود.
***تامین مواد اولیه گلوگاه تولید فولاد
حمیدرضا عظیمیان، مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه اصفهان در تبیین چالش‌هایی که صنعت فولاد با آن مواجه است، گفت: تامین مواد اولیه، ضروری‌ترین چالشی است که صنایع فولاد کشور با آن روبه‌رو هستند. این تهدید به قدری جدی است که به یکی از دغدغه‌ها اصلی مدیران شرکت فولاد مبارکه تبدیل شده است.
متاسفانه این کمبود در سال گذشته زمینه کاهش تولید و درنتیجه فروش این شرکت را فراهم کرد.
بخشی از کمبود مواد اولیه را می‌توان به حرکت شرکت‌های معدنی به سمت احداث واحدهای ذوب نسبت داد.
درنتیجه تولیدات خود را برای مصرف واحدهای تحت‌نظرشان استفاده می‌کنند. در چنین شرایطی ما با کمبود مواد اولیه روبه‌رو می‌شویم.
بر همین اساس نیز شرکت فولاد مبارکه اصفهان در نظر دارد برای رفع این چالش به سمت اکتشاف و فعالیت‌های معدنی پیش برود تا در آینده با مشکل جدی تامین مواد اولیه روبه‌رو نشود.
عظیمیان اظهارکرد: شرکت فولاد مبارکه اصفهان یک واحد منحصربه‌فرد اقتصادی و صنعتی در کشور است. این مجموعه نقش اثرگذاری در اشتغال، گردش مالی و سودآوری کشور دارد. درواقع فعالیت بسیاری از صنایع در گرو فعالیت این شرکت است، در چنین شرایطی کمبود مواد اولیه، یک خطر دائمی است که سایهٔ آن بر سر فولاد مبارکه سنگینی می‌کند.
درنتیجه رفع این چالش ضروری به‌نظر می‌رسد.
*** اهمیت صنعت فولاد در توسعه اقتصادی
بدون تردید در چنین شرایطی و با تاکید بر اهمیت صنعت فولاد در توسعه اقتصادی، لزوم حمایت سیاست‌گذاران از این صنعت و تلاش برای رفع چالش‌های آنها ضروری به‌نظر می‌رسد. درواقع شرایط باید به‌گونه‌ای مدیریت شود که مواد اولیه موردنیاز فولادسازان تامین شود.
بر همین اساس نیز چندی پیش تفاهمنامه همکاری میان سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور و شرکت فولاد مبارکه به امضا رسید. امید می‌رود این تفاهمنامه بستر مناسبی برای استفاده فولاد مبارکه از بانک داده‌های سازمان زمین‌شناسی را فراهم کند. عظیمیان در ادامه افزود: دولت نیز می‌تواند با برقراری تعامل میان معدنی‌ها و فولادی‌ها، بسیاری از مشکلات این حوزه را برطرف کند.
مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه در ادامه گفت: این شرکت برای امسال هدف افزایش تولید و رشد صادرات را در دستور کار دارد.
بدون تردید چنانچه ماده اولیه مورد نیاز این شرکت تامین شود، میزان تولید این مجموعه افزایش خواهد یافت. همچنین امید می‌رود مجموع صادرات این مجموعه فولادی تا پایان سال در مقایسه با سال گذشته افزایش یابد. بر همین اساس نیز هماهنگی‌هایی را متولیان امر در دولت ترتیب داده‌ایم. چنانچه این توافقات اجرایی شود، دورنمای روشنی در انتظار شرکت فولاد مبارکه خواهد بود.
توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که صادرات فولاد می‌تواند تاثیر بسزایی بر ارزآوری و حل مشکلات کشور داشته باشد. این مهم به‌ویژه در شرایط کنونی که تحریم‌های شدید بین‌المللی، اقتصاد کشور را نشانه گرفته است و فروش نفت در بازارهای بین‌المللی محدود شده، بیشتر مورد توجه قرار دارد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: البته تامین نیاز داخلی اولویت نخست ما است. بر همین اساس نیز میزان صادرات خود را براساس مصوبات ستاد تنظیم بازار، مشخص و هدف‌گذاری می‌کنیم.
ثبت دیدگاه