چند ماهی است موضوع تغییر ضرایب قیمتی سنگ آهن، کنسانتره، گندله و آهن اسفنجی مطرح‌شده و حواشی بسیاری را به‌دنبال داشته است. این داستان از اصرار تولیدکنندگان در حلقه‌های بالادستی زنجیره فولاد تا انکار تولیدکنندگان شمش ادامه داشته است. با وجود برگزاری جلسات متعدد این دو گروه به نتیجه واحدی نرسیدند و توافقی میان شرکت‌های فولادی ها و معدنی ها حاصل نشد. درنهایت وزارت صنعت، معدن و تجارت نیز نتیجه‌ای را از جلسات برگزار شده اعلام نکرد.
تا اینکه هفته گذشته اخباری مبنی بر خارج شدن تغییر ضرایب قیمتی زنجیره فولاد از دستور کار وزارت صنعت، معدن و تجارت، منتشر شد. خبری که همچنان تشخیص صحت آن دشوار است و تاکنون هیچ‌یک از منابع رسمی آن را تایید یا تکذیب نکرده‌اند.
اما موج شایعات ادامه دارد. از یک‌سو فعالان حلقه‌های بالادستی اعتقاد دارند تاکنون هیچ مقام رسمی این خبر را تایید نکرده و مذاکرات آنها خبر از تغییر حتمی ضرایب قیمتی دارد. به‌علاوه آنکه تاکید دارند این ضرایب در یکی‌دو هفته آینده اعلام می‌شود و نتیجه جلسات به قدری پیش رفته که حتی قرار است ضرایب جدید بسته به مقیاس واحدها، متفاوت باشد.
در همین حال فولادی ها نیز تاکید دارند این روند تغییر بدون شک از دستور کار خارج شده است تا جایی‌که در روز یک‌شنبه ۱۱ مرداد، خبری از جلسه فولادی ها با معاون رئیس‌جمهوری منتشر شد که در آن آمده بود که در این جلسه مقرر شده تغییری درباره ضرایب قیمت‌گذاری زنجیره فولاد ایجاد نشود.
*** سیاست فشار ادامه دارد
حال در موقعیت کنونی اختلافات میان معدنی‌ها و فولادی‌ها اوج گرفته و در مواردی این شائبه مطرح است که استراتژی تغییر نکردن ضرایب قیمتی زنجیره فولاد به‌دلیل فشارهای وارد آمده از سوی فولادسازان و ایجاد فضایی غیرموثق و غیرکارشناسی مبنی بر تاثیر رشد قیمت ضرایب قیمتی بر افزایش قیمت محصولات نهایی فولادی اتخاذ شده است.
گویی تهدید به این جنجال‌ها پایان داده است.موضوع مورد بحث، در نامه محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی که هفته پیش منتشر شد نیز مورد توجه قرار گرفته است.
پورابراهیمی در نامه خود خطاب به رئیس‌جمهوری عنوان کرده است: هم‌اکنون قیمت‌گذاری در زنجیره سنگ آهن تا فولاد از وضعیت بسیار بغرنجی برخوردار است، همان‌گونه که مستحضرید درحال‌حاضر قیمت سنگ آهن معادل ۵۰ درصد قیمت فوب خلیج‌فارس، به زنجیره تولید فولاد عرضه می‌شود. با وجود هزینه انرژی و نیروی انسانی بسیار ارزان در این زنجیره، قیمت محصولات فولادی در کشور با دست‌کم ۱۰ درصد بالاتر از قیمت جهانی (قیمت فوب خلیج‌فارس) به مردم فروخته می‌شود.
به‌طور قطع این روند ناصواب در زنجیره قیمت‌گذاری غیرشفاف و ناکارآمد باید به‌عنوان اولویت نخست اصلاح قیمت محصولات فولادی در دستور کار دولت قرار گیرد. با این وجود، خروج تغییر ضرایب قیمتی در زنجیره فولاد از روند اجرایی، موافقانی نیز دارد. این موافقان که اغلب جزو فعالان صنعت فولاد کشور هستند، اعتقاد دارند ضرایب قبلی با کار کارشناسی تعیین شده‌اند، بنابراین درحال‌حاضر لزومی برای تغییر آنها وجود ندارد.
به‌علاوه آنکه واقعی شدن قیمت فولاد و تعیین نرخ آن در تعامل میان عرضه و تقاضا، زمینه رضایتمندی تولیدکنندگان در حلقه‌های بالادستی را هم فراهم می‌کند. حال صمت برای بررسی صحت این موضوع و اثرات آن با فعالان این زنجیره گفت‌وگو کرده است.
*** معدن در تیررس فولاد
مهرداد اکبریان، رئیس انجمن سنگ آهن ایران درباره صحت خبر خروج ضرایب قیمتی زنجیره فولاد از دستور کار وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: ما هم تنها این خبر را شنیده‌ایم و از کم و کیف آن اطلاع موثقی نداریم. با این وجود، امید می‌رود درصورت صحت، این خبر موقتی باشد.
وی افزود: امروزه مهم‌ترین دغدغه تولیدکنندگان و فعالان زنجیره فولاد، حفظ شرایط موجود و تلاش برای تامین مواد خام و مواد اولیه صنعت فولاد کشور است. این مواد اولیه با همت بخش معدن و صنایع وابسته به آن یعنی تولیدکنندگان کنسانتره و گندله، تامین می‌شود.
اما قیمت‌گذاری مواد اولیه یادشده با مشکلات عمده و اساسی روبه‌رو است. درحال‌حاضر، نرخ فروش این مواد اولیه در بازار داخلی و بازار بین‌المللی تفاوت قابل ملاحظه‌ای دارد. تاجایی‌که در مواردی برخی از این مواد اولیه حتی با قیمت معادل ۵۰ درصد نرخ‌های جهانی در بازار داخلی به فروش می‌رسند.
*** قیمت شمش معادل قیمت های جهانی
اکبریان تاکید کرد: فعالان صنعت سنگ آهن به‌عنوان نخستین تولیدکننده در زنجیره فولاد محصول خود را به ریال و به‌طور تقریبی با نصف قیمت جهانی به صنایع داخلی کشور می‌فروشند. این در حالی است که در میانه این زنجیره یعنی تولید شمش، شرایط متفاوت می‌شود و شاهد آن هستیم که تولیدکنندگان شمش محصول خود را تقریبا معادل قیمت‌های جهانی در بازار داخلی به فروش می‌رسانند.
در مواردی شرایط بازار به‌گونه‌ای رقم می‌خورد که شمش حتی با نرخ بالاتر از قیمت‌های جهانی در بازار داخلی معامله می‌شود. وی خاطرنشان کرد: این تولیدکنندگان می‌توانند محصولات خود را به بازارهای جهانی صادر کنند و سود خوبی را به‌دست بیاورند، بنابراین از آنها انتظار می‌رود از فعالیت در حلقه‌های بالادستی زنجیره فولاد حمایت کنند.
بدون تردید این حمایت زمینه رونق هرچه بیشتر فعالیت آنها را فراهم می‌کند. رئیس انجمن سنگ آهن ایران افزود: بر همین اساس نیز ما ۲ پیشنهاد برای رفع چالش‌های تولید در بخش معدن پیشنهاد دادیم تا درصورت اجرایی شدن آنها، روند و مبنای قیمت‌گذاری در این زنجیره به‌گونه‌ای تغییر کند که محصولات تولیدی ما براساس ۸۰ درصد نرخ‌های بین‌المللی در بازار داخلی به فروش بروند.
*** حق و حقوق واحد های معدنی
این حق یک واحد معدنی است که به‌عنوان واحدی که مجوز برای فعالیت دریافت کرده است، حقوق دولتی، بیمه، مالیات و… پرداخت می‌کند، این فرصت را داشته باشد که محصول خود را با قیمت واقعی به فروش برساند.
وی تاکید کرد: درحال‌حاضر، روند قیمت‌گذاری در زنجیره فولاد به‌گونه‌ای است که هم تولیدکنندگان در حلقه‌های بالادستی و هم فعالان صنایع پایین‌دستی خریدار شمش، ناراضی هستند. گویی تنها تولیدکنندگان شمش از شرایط مساعدی برخوردارند و سود قابل‌توجهی را از آن خود می‌کنند. با این وجود، همواره انتظار دارند همچنان سنگ آهن را ارزان‌تر دریافت کنند.
اکبریان اظهارکرد: مهم‌تر از خروج قیمت‌گذاری محصولات فولادی از دستور کار دولت، ایجاد شرایطی برای تداوم فعالیت این زنجیره است. چنانچه تداوم روند فعالیت در این زنجیره برای سیاست‌گذاران اهمیت دارد باید تقسیم سود عادلانه در این زنجیره را مورد توجه قرار دهند؛ یعنی باید شرایط به‌گونه‌ای رقم بخورد که تولیدکنندگان مواد اولیه نیز محصول خود را چندان پایین‌تر از نرخ‌های جهانی به فروش نرسانند.
وی گفت: متاسفانه در مدت زمانی که بحث تغییر ضرایب قیمت مطرح بود، بارها فعالان صنعت فولاد تاکید کردند که این تغییر زمینه رشد قیمت محصولات نهایی و متضرر شدن مصرف‌کننده نهایی را به‌دنبال دارد. گویی با همین بهانه نیز توانستند زمینه توقف ان طرح را فراهم کنند.
این بهانه در شرایطی مطرح می‌شود که درحال‌حاضر محصولات نهایی فولادی به مراتب حتی با قیمت‌های بالاتر از نرخ‌های جهانی و با قیمت‌های غیر قابل‌قبول در اختیار مصرف‌کننده نهایی قرار می‌گیرند. بنابراین باید اقرار کرد که تصور یادشده بسیار اشتباه است.
*** سنگ آهن نصف قیمت جهانی
درحال‌حاضر، با وجود اینکه سنگ آهن ۵۰ درصد کمتر از نرخ‌های جهانی به فروش می‌رود، میلگرد با نرخ بیش از ۱۲ هزار تومان به‌دست مصرف‌کننده می‌رسد. در حالی که این محصول باید در محدوده قیمتی ۶ هزار تا ۷ هزار تومان باشد. تفاوت یاد شده آنقدر بالاست که هیچ توجیهی ندارد و نمی‌توان آن را منوط به ضرایب قیمتی در این زنجیره دانست.
اکبریان در پایان خاطرنشان کرد: اگر دولت چنین تصمیمی گرفته باشد، به زودی متوجه می‌شود که این اقدام نه به نفع مصرف‌کننده نهایی است و نه به نفع تولیدکنندگان در حلقه‌های بالادستی؛ بنابراین به‌زودی در این روند تغییر رویه خواهد داد و دوباره تلاشی را برای ساماندهی به این زنجیره آغاز می‌کند.
گفتنی است تولیدکنندگان در حلقه‌های بالادستی همچنان در صحنه حضور دارند و تمایل دارند با برگزاری جلسات هم‌اندیشی و کار کارشناسی، دولت را برای تغییر ضرایب قیمت‌گذاری متقاعد کنند.
*** پایان مارتن قیمت گذاری
محمد کشانی، عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در گفت‌وگو با صمت ضمن تایید خبر خروج روند قیمت‌گذاری در زنجیره فولاد از روند کاری وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: این ضرایب قیمتی ازسوی کمیته‌ای کارشناسی تعیین شده است، به همین دلیل نیز دلیلی برای تغییر آن وجود ندارد.
وی تاکید کرد: درحال‌حاضر قیمت مواد اولیه تولید شمش فولاد براساس ضریبی از قیمت شمش فولاد تعیین می‌شود، درنتیجه متاثر از نرخ‌های جهانی است و همین روند زمینه منتفع شدن همه فعالان این زنجیره را فراهم کرده است.
عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد خاطرنشان کرد: با وجود تعیین ضرایب در جلسات کارشناسی، سال گذشته و در دوره معاونت پیشین امور معدن و صنایع‌معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت شاهد تغییراتی در روند آنها بودیم. این رشد با مخالفت و اعتراض تولیدکنندگان فولاد روبه‌رو شد، اما درنهایت این روند را پذیرفتیم.
وی افزود چنانچه قیمت سنگ آهن، کنسانتره، گندله و آهن اسفنجی برابر درصدی از قیمت شمش فولاد تعیین و نرخ فروش شمش نیز در بازاری آزاد و در تعامل میان عرضه و تقاضا، تعیین شود، طبیعی است که با رشد قیمت فولاد، قیمت‌ها در تمامی این زنجیره صعودی خواهد بود. یعنی تمامی فعالان این زنجیره از شرایط یکسان و سود مشابهی برخوردار می‌شوند.
به‌علاوه آنکه وقتی فولاد بر مبنای نرخ جهانی قیمت‌گذاری شود و نرخ فروش سایر نهاده‌های تولید هم ضریبی از قیمت فولاد باشند، طبیعی است که باید اقرار کرد تمام تولیدات در این زنجیره براساس نرخ جهانی، قیمت‌گذاری می‌شود.
*** تغییرات قیمتی در زنجیره فولاد
این عضو هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد در پاسخ به این شائبه که فولادسازان با تهدید به گرانی محصولات فولادی برای مصرف‌کننده نهایی زمینه توقف این تغییر را فراهم آورده‌اند، گفت: این ادعا کاملا اشتباه است. انجمن تولیدکنندگان فولاد و فعالان این صنعت، تنها به دولت مشاوره دادند و سیاست‌گذاران را از عواقب افزایش ضرایب قیمتی در زنجیره فولاد آگاه کردند، چراکه تغییرات قیمتی در این زنجیره بر قیمت محصولات نهایی اثرگذار خواهد بود.
وی افزود: تولیدکنندگان نهاده‌های تولید فولاد در حلقه‌های بالادستی این زنجیره باید توجه کنند که طبیعی است که قیمت فروش فولاد در داخل به مراتب پایین‌تر از نرخ فروش آنها در بازار صادراتی باشد، چراکه برای فروش در بازار بین‌المللی هزینه‌های متعددی مانند نرخ حمل‌ونقل نیز به تولیدکنندگان تحمیل می‌شود؛ بنابراین طبیعی است که محصول خود را در بازار داخلی ارزان‌تر بفروشند.
کشانی در پایان و در پاسخ به این شائبه که عدم‌تغییر ضرایب قیمتی زمینه افت سرمایه‌گذاری را در حلقه‌های ابتدایی زنجیره فولاد فراهم می‌کند، گفت: این ادعا کاملا اشتباه است و عدم‌تغییر ضرایب تاثیری بر کاهش سرمایه‌گذاری در بخش معدن و فرآوری سنگ آهن و درنهایت ناهمگون شدن این زنجیره ندارد.
اغلب معترضان به روند قیمت‌گذاری به بخش خصوصی تعلق دارند و صاحبان معادن و صنایع کوچک هستند. این افراد فقط ۳ تا ۵ درصد تولید در این زنجیره را در اختیار دارند. درواقع ۹۵ درصد نهاده‌های تولید فولاد ازسوی شرکت‌های بزرگی مانند گل‌گهر، چادرملو و… که به‌نوعی وابسته به دولت هستند، تامین می‌شود. این واحدها نیز مطابق با اهداف سند چشم‌انداز توسعه کشور در افق ۱۴۰۴، گام بر می‌دارند و سود مناسبی را هم در طول سالیان گذشته از آن خود کرده‌اند.
صمت
ثبت دیدگاه