سه شرکت بزرگ فولادی یعنی فولاد مبارکه، فولاد خوزستان و فولاد هرمزگان تولیدکنندگان اصلی اسلب کشور به‌شمار می‌روند. این محصول متقاضیان محدودی دارد. بر همین اساس نیز معاملات اسلب از سال ۹۷ از رینگ معاملاتی بورس کالا خارج و مقرر شد این معامله میان خریدار و فروشنده انجام شود. از ابتدای امسال و با تشدید محدودیت‌های بین‌المللی، واردات ورق فولادی به کشور تقریبا متوقف شده است. در چنین شرایطی، فشار ناشی از کمبود ورق به واحدهای نوردی و در ادامه به واحدهای تولیدکننده اسلب منتقل شد.
*** رشد بی‌سابقه قیمت ورق
در این میان، برخی نوردکاران با ظرفیت‌های پایینی فعالیت می‌کنند که علت اصلی آن را کمبود مواد اولیه تولید می‌دانند تا جایی‌که شاهد رشد بی‌سابقه قیمت ورق در ماه‌های گذشته بوده‌ایم. ستاد تنظیم بازار نیز برای کنترل شرایط یادشده اقدام به تعیین کف عرضه برای تولیدکنندگان اسلب کشور و الزام به معامله در رینگ معاملاتی بورس کالا کرد. گفتنی است تولیدکنندگان ورق نیز در ادامه ملزم به عرضه ورق تولیدی خود در بورس کالا خواهند شد. با این وجود، عرضه اسلب یادشده خریداری نداشت و با استقبال روبه‌رو نشد.
برای بررسی دلایل نبود خریدار با فعالان این صنایع و بازار گفت‌وگو کرده‌ایم. دلایل متعددی برای این عدم‌استقبال ذکر می‌شود. نخست آنکه شرکت‌های مصرف‌کننده اسلب اغلب با مشکل تامین نقدینگی روبه‌رو هستند. البته برای رفع این مشکل امکان خرید اسلب توسط واسطه مشخص از سمت شرکت نوردی و فروش مجدد آن به تولیدکننده مشخص فراهم شده است. علاوه بر این، براساس بخشنامه کارگروه تنظیم بازار، شرکت‌های نوردی که اسلب از بورس کالا خریداری کرده‌اند باید در مدت یک ماه معادل ۹۵ درصد اسلب دریافتی، ورق گرم در بورس کالا عرضه کنند. این درحالی است که نوردکاران معتقدند قیمت پایه ورق گرم در بورس کالا، پایین‌تر از هزینه مواد اولیه خریداری‌شده ازسوی آنهاست.
در این زمینه، برخی منابع آگاه نیز اعتقاد دارند نبود خریدار برای اسلب عرضه‌شده در بورس کالا به‌واسطه اقدامی مهندسی شده شکل گرفته است، یعنی تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان تمایل دارند جریان خرید و فروش این محصول را به حالت قبل بازگردانند و درنتیجه اقدام به خرید از بورس نمی‌کنند.
*** مخالفان شفاف‌سازی
محمد اعتباری، کارشناس بازار اظهارکرد: معاملات اسلب، از سال ۹۷ به خارج بورس کالا انتقال پیدا کرد، از همین‌رو معاملات این محصول فولادی به‌طور غیرشفاف انجام می‌شد و امکان ردیابی تولیدکنندگان ورق به‌طور کامل ممکن نبود.
وی در ادامه افزود: در شرایطی که بازار با کاهش قابل‌توجه ورق‌های فولادی روبه‌رو شده، معاملات اسلب نیز مورد توجه قرار گرفته است و ستاد تنظیم بازار اقدام به تعیین کف عرضه و الزام تولیدکنندگان اسلب، به معامله در رینگ معاملاتی بورس کالا و همچنین الزام عرضه ورق تولیدی در بورس کالا کرده است.
با این وجود در هفته‌های گذشته شاهد آن بودیم که با وجود عرضه اسلب در بورس کالا، این محصول خریداری نداشت. اعتباری در تشریح دلایل نبود خریدار برای اسلب گفت: کمبود نقدینگی به‌عنوان یکی از دلایل اصلی نبود تقاضا برای برای خرید اسلب از بورس کالا یاد می‌شود. به‌عنوان نمونه، واحدهایی مانند فولاد کاویان و فولاد گیلان که خریدار اسلب و تولیدکننده ورق هستند، نقدینگی کافی برای خرید ورق ندارند.
این واحدها اغلب به‌دلیل همین کمبود نقدینگی، به‌صورت حق‌العمل‌کاری فعالیت می‌کنند؛ یعنی شرکت‌های واسطه‌ای اسلب را از تولیدکنندگان آن خریداری می‌کنند، آن را در اختیار این واحدها قرار می‌دهند و به جای اسلب، ورق دریافت می‌کنند. بدین ترتیب تولید و گردش کار هم در این مجموعه‌ها ادامه می‌یابد. به‌علاوه آنکه بخشی از ظرفیت خالی واحدهای تولید ورق، تکمیل می‌شود؛ بنابراین کمبود نقدینگی را باید از دلایل اصلی نبود تقاضا برای اسلب در معاملات بورس کالا دانست.
*** خرید مستقیم اسلب از بورس کالا
این فعال بازار گفت: در خرید واسطه‌ای، زمانی به این تولیدکنندگان برای پرداخت هزینه اسلب، داده می‌شود، اما در خرید مستقیم از بورس کالا چنین زمانی داده نمی‌شود.
البته در خرید از بورس کالا نیز تمهیدی اندیشیده‌شده مبنی بر اینکه یک شرکت واسطه می‌تواند از سوی واحدهای تولیدی، ماموریت خرید اسلب را بر عهده بگیرد. در چنین شرایطی، شرکت‌های تولیدکننده و مصرف‌کننده محصول عرضه‌شده باید مشخص باشند و واحدهای تولیدی زمانی را برای تامین نقدینگی مورد نیاز خود در مسیر تولید خواهند داشت.
این فعال بازار تاکیدکرد: بخشی از این عدم‌رغبت برای خرید اسلب را باید به هماهنگی میان تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان این محصول و به‌نوعی مهندسی عرضه و تقاضا و تمایل به بازگشت به شرایط قبلی نسبت داد.
وی افزود: خریداران اسلب به‌دنبال خرید مدت‌دار یا ال‌سی هستند؛ بنابراین فروش اسلب به‌صورت زمان‌دار (ال‌سی) در بورس کالا، یکی دیگر از راه‌حل‌هایی است که می‌تواند مورد توجه قرار گیرد. اما اغلب رابطه خوبی میان تولیدکنندگان ورق و اسلب، وجود ندارد؛ یعنی اغلب سازندگان اسلب ترجیح می‌دهند محصول خود را به‌واسطه‌ای بفروشند و هزینه آن را به‌طور نقد دریافت کنند.
متاسفانه برخی واحدهای تولید ورق در حال‌حاضر با مشکلات مدیریتی روبه‌رو هستند و تولیدکننده‌ها ترجیح می‌دهند در قرارداد مستقیم با آنها نباشند. گویی از تضمین کافی برای خرید مدت‌دار برخوردار نیستند، اما واسطه‌ها معمولا این ریسک را می‌پذیرند و با توجه به نوع فعالیت خود، تضامین لازم را دریافت می‌کنند. البته در بحث ورود مجدد اسلب به بورس کالا، موضوع شفافیت هم مطرح است، هرچند تجربه نشان داده گویی کسی تمایل به خرید اسلب در قالبی شفاف را ندارد.
*** ضرورت تعامل میان تولیدکنندگان
سیدرضا شهرستانی، عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد گفت: شرکت‌های فولاد مبارکه، فولاد خوزستان و فولاد هرمزگان تولیدکنندگان اصلی اسلب کشور هستند. در این میان، واحدهای کوچک دیگری نیز اقدام به تولید اسلب، می‌کنند، اما اغلب این واحدها خود تولیدکننده ورق فولادی هستند و اسلب را برای مصارف خودشان تولید می‌کنند. میزان اسلبی که سالانه وارد بازار می‌شود، ۲.۵ تا ۳ میلیون تن برآورد می‌شود.
وی در ادامه استراتژی عرضه اسلب، در بورس کالا را درست دانست و موافقت خود را با الزام تولیدکنندگان این محصول فولادی در بورس کالا اعلام کرد و افزود: درحال‌حاضر، نیاز به اسلب در بازار داخلی وجود دارد؛ بنابراین باید جلوی صادرات آن گرفته شود چراکه این اقدام در ادامه منفعت اقتصادی کشور را به‌دنبال خواهد داشت.
شهرستانی گفت: مدتی است تفاوت قیمتی قابل‌توجهی میان نرخ ورق فولادی عرضه شده در بورس کالا با بازار آزاد وجود دارد و این التهاب مسیر خود را به بازار اسلب به‌عنوان ماده اولیه تولید ورق نیز باز کرده است. درحال‌حاضر، برخی واحدهای تولیدکننده ورق فولادی با ظرفیت به مراتب پایین‌تر از ظرفیت اسمی خود فعالیت می‌کنند و چنانچه این واحدها مواد اولیه کافی در اختیار داشته باشند، بخشی از کمبود ورق در کشور جبران خواهد شد. به‌علاوه آنکه با تکمیل زنجیره ارزش، موقعیت‌های شغلی متعدد دیگری نیز ایجاد خواهد شد و درنهایت منفعت کلی برای کشور دارد.
*** درخواست افزایش تولید اسلب
این عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد افزود: در همین حال از واحدهای تولیدکننده اسلب که توان تولید شمش و اسلب را به صورت همزمان دارند، انتظار می‌رود تمام توان تولید خود را به تولید اسلب، اختصاص دهند. چنانچه کل اسلب تولید شده در کشور به مصرف داخلی برسد و در همین حال، نقاط ضعف سامانه بهین‌یاب، برطرف شود، امکان بازگشت تعادل به این بازار وجود دارد.
وی تاکید کرد: متاسفانه بسیاری از واحدهایی که در سامانه بهین‌یاب عضویت دارند، تولیدکننده واقعی نیستند. درنتیجه بخشی از تقاضا برای ورق غیرواقعی است و همین تقاضا زمینه التهاب در کل این زنجیره را فراهم می‌کند.
شهرستانی در پایان ایجاد تعاملی سازنده میان تولیدکننده‌های اسلب و نوردکاران را راه‌حلی برای رفع این التهابات دانست و تاکید کرد: دولت باید زمینه برقراری این تعامل را فراهم کند تا بدین‌ترتیب دست واسطه‌ها از این بازار کوتاه شود.
*** سخن پایانی
از ابتدای امسال بازار ورق فولادی با نابسامانی روبه‌رو شده است. کمبود ورق بازار این محصول را ملتهب کرده و اثرات آن به اسلب نیز رسیده است. بر همین اساس نیز ستاد تنظیم بازار با هدف افزایش تولید ورق فولادی، تولیدکنندگان اسلب را موظف به عرضه محصولات خود در بورس کالا کرده است، اما این عرضه خریداری نداشت و سیاست تنظیم بازار با شکست روبه‌رو شد. برخی منابع آگاه، این شکست را ناشی از تبانی میان تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان اسلب می‌دانند.
این مطلب بدون برچسب می باشد.
ثبت دیدگاه