اگر میخواهید بدانید ورق روغنی چیست و چه تفاوتی با ورق سیاه دارد، باید به فرایند تولید این ورق ها دقت کنید. این نوع ورق ها از مقاطعی هستند که در ساختمان سازی و صنعت، به ویژه صنعت خودرو سازی کاربردهای گسترده ای دارند. در این مقاله قصد داریم شما را با اینکه مشخصات ورق روغنی چیست بیشتر آشنا کنیم. چرا که قیمت ورق روغنی یکی از پارامترهای تعیین کننده قیمت پروژه هایی است که از این نوع ورق استفاده می‌کنند. اگر علاقه مند به افزایش اطلاعات خود درباره این موضوع هستید، با ما همراه باشید.
*** روش تولید ورق های روغنی چیست؟
همان طور که در مقاله آشنایی با انواع ورق و کاربردهایشان اشاره شد، ورق روغنی، در واقع ورق گرمی است که اسید شویی شده و سپس تحت چندین مرحله نورد سرد قرار میگیرد. روغن کاری در حین نورد به منظور جلوگیری از خوردگی ورق، کاهش استهلاک غلتک ها، کاهش نیروی مورد نیاز برای نورد، کاهش دمای غلتک و ورق و به طور کلی برای تسهیل فرآیند نورد انجام میگیرد.
همچنین روغن با کاهش ضریب انتقال حرارت، به عنوان یک عایق رفتار کرده و موجب خنک سازی ورق و غلتک ها میشود. لازم به ذکر است که روغن باید بعد از فرآیند به راحتی قابل پاک شدن باشد. در مورد ورق، این مورد با تبخیر روغن در حیل آنیلینگ اتفاق می افتد. درباره آنیلینگ در ادامه بیشتر توضیح داده خواهد شد. در این جا باید این نکته را متذکر شویم که در ورق های نازک، فرآیند روغن زدایی عموما به وسیله عملیات الکترولیتی انجام میگیرد. فرآیند روغن کاری به دو صورت پاشش مستقیم و پاشش مدار بسته انجام میگیرد:
- پاشش مستقیم: در این روش روانساز غلیظی به صورت مستقیم روی ورق پاشیده میشود. این روش برای ورق های نازک مناسب است.
- پاشش مدار بسته: در این روش روانساز رقیقی روی غلتک های دستگاه نورد پاشیده میشود که علاوه بر روغن کاری، موجب خنک سازی غلتک ها نیز میگردد.
بعد از روغن کاری، ورق تحت عملیات نورد سرد قرار میگیرد. در اثر نورد، خواص مکانیکی ورق به دلیل کار سختی ایجاد شده، بهبود یافته و ساختار آن ریز دانه میشود. با انجام فرایند نورد سرد، ضخامت ورق کاهش و سختی آن افزایش پیدا میکند. بنابراین نیاز به تبلور مجدد و بازیابی انعطاف پذیری دارد. برای این منظور عملیات آنیلینگ روی ورق انجام میشود.
امروزه برای تولید روغنی از روش هیدروفرمینگ استفاده میشود. این روش به کشش ورق شباهت دارد. در هیدروفرمینگ از یک سیال هیدرولیکی مانند امولسیون آب و روغن با غلظت ۱۵ – ۳ درصد برای فشردن ورق ها در دمای اتاق استفاده میشود. به عبارتی سیال نقش سمبه را ایفا میکند. از مزایای هیدروفرمینگ میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کشش عمیق ورق بدون پارگی
- یکنواختی رفتار ورق در حین کشش
- قابل کنترل و تنظیم بودن کشش ورق بدون باز کردن قالب
- کیفیت سطحی خوب
- یکنواختی فشار وارد شده به ورق
- یکنواختی ضخامت حاصل شده
- توزیع مناسب کرنش
- صرفه اقتصادی
وزن ورق نورد سرده شده تقریبا برابر با آهن معمولی است و به دو صورت رول و فابریک عرضه میشود. معمولا ورق های مورد استفاده در ساخت لوازم خانگی به صورت فابریک و ورق های به کار برده شده در اگزوز اتومبیل ها به صورت رول است. ورق های روغنی در ضخامت ۳ – ۰٫۳ میلیمتری تولید میشوند. عرض آن ها نیز ۱۰۰ و ۱۲۵ میلیمتر است. این ورق ها خواص مکانیکی مطلوبی دارند. همچنین دارای لبه های یکنواختی هستند و به راحتی برش کاری میشوند. برش کاری ورق های روغنی معمولا به وسیله لیزر انجام میشود.
*** استاندارد ورق های روغنی چیست ؟
ورق های روغنی بر اساس استانداردهای زیر تولید میشوند:
- JIS G3141
- ASTM A1008
- BS EN10130
در استاندارد BS EN10130 ضخامت ورق روغنی ۴ – ۰٫۳ میلیمتر در نظر گرفته شده است. همچنین عرض ورق روغنی بر طبق این استاندارد بالاتر از ۶۰۰ میلیمتر است.
*** انواع ورق روغنی بر اساس ترکیب شیمیایی چیست؟
مشخصات ورق روغنی فولادی از نظر نوع آلیاژ و عملیات حرارتی به کار گرفته شده، به سه دسته تقسیم میشوند:
ورق روغنی معمولی (ST12)
این ورق در استاندارد جدید به DC01 معروف است و متداول ترین ورق نورد سرد شده به حساب می آید. تاریخ مصرف این ورق حداکثر تا ۱۸ ماه پس از تولید آن است. سطح این ورق عاری از هر گونه عیوب و ترک است و میتوان از آن در مصارف انواع ورق پوشش دهی یا خم کاری معمولی استفاده کرد. ورق روغنی ST12 جوش پذیری خوبی دارد. همچنین استحکام تسلیم آن بیشتر از ۲۸۰ مگاپاسکال و استحکام کششی آن ۴۱۰ – ۲۷۰ مگاپاسکال است.
میزان کربن و منگنز این ورق بالاتر از سایر گریدها است. بنابراین در مصارفی که استحکام بالایی مورد نیاز است، کاربردهای زیادی دارد. از کاربردهای ورق ST12 میتوان به کشتی سازی، کانتینر سازی، پل سازی و ساخت قطعات الکتریکی اشاره کرد.
ورق روغنی نیمه کششی (ST13)
در استاندارد جدید این ورق DC03 نام گذاری شده است و قابلیت کشسانی کمی دارد. در سازه هایی که نیاز به پرس کاری با عمق کم دارند، از این ورق استفاده میشود. مدت زمان کارکرد این ورق ۸- ۶ ماه است. استحکام تسلیم آن نیز بیشتر از ۲۴۰ مگاپاسکال و استحکام کششی آن ۳۷۰ – ۲۷۰ مگاپاسکال است. مهم ترین کاربرد ورق نیمه کششی در ساخت لوازم خانگی و خودرو سازی است. به عنوان مثال در ساخت گل گیر خودرو از این ورق استفاده میشود.
ورق روغنی فوق کششی (ST14) چیست؟
این ورق طبق استاندارد جدید DC04 نام دارد. درصد کربن این ورق کمتر از دو نوع قبلی است و خاصیت الاستیسیته بالایی دارد. انعطاف پذیری این ورق نیز نسبت به دو ورق قبلی بیشتر است. تاریخ مصرف این ورق مانند ورق نیمه کششی، ۸ – ۶ ماه است. بعد از این مدت نوارهای تغییر شکل روی سطح ورق ظاهر میشود. ورق های فوق کششی در پروسه تولید خود، به وسیله آلومینیوم اکسیژن زدایی میشوند. سطح این ورق ها صیقلی تر از ورق های معمولی است.
استحکام تسلیم ورق ST14 بیشتر از ۲۱۰ مگاپاسکال و استحکام کششی آن ۳۵۰ – ۲۷۰ مگاپاسکال است. عمده ترین کاربرد ورق فوق کششی در مصارفی است که نیاز به پرس کاری عمیق وجود دارد. همچنین در صنایع خودرو سازی، این ورق بسیار مورد توجه قرار گرفته است. به عنوان مثال، از ورق فوق کششی برای تولید فیلتر اتومبیل و بدنه خودروها استفاده میشود. البته لازم به ذکر است که بدنه خودروها معمولا ورق سرد گالوانیزه شده است.
نوعی از ورق روغنی با نام EK2 نیز وجود دارد که خاصیت لعاب پذیری دارد و از آن در ساخت صفحه اجاق گازها استفاده میشود. از ورق روغنی QSTE ضدسایش هم برای ساخت قطعات زیری خودرو استفاده میشود.
ورق سرد b یا A1008
نوعی دیگر از انواع ورق سرد، ورق سرد b میباشد که بر طبق استاندارد ASTM به گرید A1008 نیز معروف است. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این ورق به مقاله آشنایی با ورق سرد b مراجعه کنید.
*** انواع ورق سرد بر اساس ضخامت
ضخامت و دقت ابعادی انواع ورق سرد (روغنی) در حین فرآیند نورد سرد کنترل میشود. معمولا سه ضخامت زیر برای ورق های روغنی رایج است:
- ۱۸۳۰ میلیمتر
- ۲۴۴۰ میلیمتر
- ۳۰۵۰ میلیمتر
*** کارخانه های تولید کننده ورق روغنی
شرکت های فولاد مبارکه اصفهان، هفت الماس قزوین، ورق روغنی فولاد غرب آسیا و فولاد درخشان از معروف ترین تولید کننده های ورق سرد (روغنی) در ایران هستند. همچنین وارد کنندگان اصلی این نوع ورق یا همان انواع ورق سرد به ایران، کشورهای قزاقستان، ورق روغنی وارداتی روسیه، هند، کره جنوبی و چین هستند.
منبع: آرتان فولاد ایرانیان
این مطلب بدون برچسب می باشد.
ثبت دیدگاه