رابیتس ؛ کاربردها و انواع آن در صنعت و ساختمان سازی

ماده اولیه تولید رابیتس ورق گالوانیزه است. به همین دلیل قیمت رابیتس به نوعی بر پایه قیمت ورق گالوانیزه و وزن رابیتس تعیین می شود. تولید رابیتس را می‌توان به دو مرحله شکاف‌زنی و کشش‌عرضی تقسیم کرد. ورق گالوانیزه با عرض نزدیک به ۳۰ سانتی‌متر در دستگاه شکاف زن قرار می‌گیرد. در این دستگاه که مشابه یک دستگاه پرس ضربه‌ای است به کمک یک سنبه روی ورق شکاف‌هایی با محل مشخصی ایجاد می‌شود.

*** کاربرد رابیتس در صنعت

رابیتس در صنعت ساختمان سازی کاربردهای فراوانی دارد و جهت ایجاد طرح‌های متنوع و مشبک یا نورپردازی‌ مخفی در سقف‌ و دیوارهای کاذب، سقف های شیروانی ایجاد پوشش برای تیرآهن و آرماتور، گچ کاری و گچ بری، اعمال کارهای ترمیمی در ساختمان از جمله ترمیم ترک‌های ساختمانی، ایجاد پوشش بر روی بتن سیمانی، دکوراسیون و اوپن، مجسمه و تندیس سازی، المان‌های شهری، ساخت آلاچیق‌های با طرح‌های متنوع و اجرای انواع سردرها در فضاهای خارجی از رابیتس بهره گرفته می‌شود. هر رابیتس‌از تعداد معینی ستون تشکیل شده و با توجه به ضخامت ورقی که از آن تولید شده است وزن مخصوص خود را دارد.

*** ابعاد و وزن رابیتس و انواع آن

یه برگ رابیتس از تعداد مشخصی  ردیف تشکیل می‌شود و ورقه‌های رابیتس معمولا در سه نوع ۹ ستون، ۱۱ ستون و ۱۳ ستون توسط شرکت‌های تولید کننده عرضه می‌شود. بر اساس وزن نیز هر برگ رابیتس بسته به ضخامت ورقی که برای ساخت آن استفاده می‌شود، وزن مخصوص به خود را دارد.

ورقه‌های رابیتس در بازار معمولا ابعادی در حدود ۲٫۴۰ متر در ۶۰ سانتی‌متر دارند که پوشانندگی‌ای در حد ۱٫۴۴ متر مربع را دارد و با توجه به سفارشات مشتری امکان کاهش یا افزایش این اندازه‌ها وجود دارد و بسته به کاربرد آن از ورقه‌های رابیتس با وزن ۴۰۰ گرم تا ورقه‌های رابیتس با وزن ۱٫۴ کیلوگرم می‌توان خریداری کرد.

به ورقه‌های‌رابیتس کمتر از ۶۰۰ گرم، ورقه‌های رابیتس سبک و به رابیتس‌های با وزن بیشتر از ۶۰۰ گرم تا ۱٫۴ کیلوگرم نیمه سبک و سنگین اطلاق می‌شود که بسته بندی‌های آن‌ها به ترتیب ۲۰ عددی و ۱۰ عددی در بازار موجود است. وزن رابیتس ۹ ستونه سبک معادل ۶۶۰ گرم، وزن ۹ ستونه نیمه سنگین معادل ۷۹۰ گرم و وزن ۹ ستونه سنگین وزن هم معادل ۸۷۰ گرم است. به روزنه‌های بین ستون‌ها در رابیتس، چشمه اطلاق می‌شود که معمولا ۲ یا ۳ چشمه‌ای تولید می‌شود به گونه‌ای که هر چه تعداد چشمه‌ها در یک برگ (تور) رابیتس بیشتر باشد ابعاد آن کوچک‌تر خواهد بود و بر عکس.

در ایران کارخانه‌های زیادی اقدام به تولید رابیتس می‌کنند که از بین آن‌ها ورقه‌های رابیتس تولید کارخانه رابیتس مسعود به دلیل کیفیت بالا خریداران بیشتری دارد. در رده‌های دیگر می‌توان از ورقه‌های رابیتس تولیدی رابیتس‌های سینا، حمید رابیتس ایرانا، ایران، اصفهان و مشهد نام برد که در بازار فلزات خرید و فروش می‌شوند.

*** کدام رابیتس را بخریم؟

خرید و فروش رابیتس معمولا بر واحد تعداد برگ و بر حسب وزن آن صورت می‌گیرد. یکی از نکاتی که در وهله اول باید در هنگام خرید رابیتس به آن توجه داشت، آزمودن کیفیت نسبی رابیتس‌با ضربه زدن به آن است. به این صورت که ورقه‌های رابیتس را به حالت عمودی نگه داشته و در این حالت با نیرویی مناسب به سطح زمین می‌زنیم. اگر تکه‌های گالوانیزه از رابیتس‌جدا شد و روی سطح زمین افتاد، این نشان می‌دهد که ورقه‌های رابیتس‌مورد نظر از کیفیت مطلوبی برخوردار نیستند.

با افزایش ستون‌های رابیتس‌مساحت سطح درگیر با گچ کوچک‌تر شده و باعث صرفه جویی در گچ مصرفی و سبکی سازه خواهد شد و باید این نکته را نیز در نظر داشت که لزوماً رابیتس با وزن بیشتر یک خرید مناسب نخواهد بود. به عنوان مثال در برخی موارد برای تسریع در اجرا، در سقف‌های کاذب از نوع ۱۳ ستونی به جای ۹ ستونی سبک استفاده می‌شود که این کار علاوه بر غیراستاندارد بودن، هزینه بیشتری را هم در بر خواهد داشت.

* به وزن توجه کنید

در واقع توجه به تناسب وزن راویز (رابیتس) با مورد مصرف به طوری که هزینه اضافی تحمیل نشود و آگاهی از طول عمر مفید و میزان مقاومت آن در برابر رطوبت و زنگ زدگی از جمله مواردی است که در هنگام خرید باید آن توجه داشت. معمولاً رابیتس‌سه چشمه نسبت به دو چشمه کیفیت بهتر و مقاومت بالاتری دارد و مواد گچ یا سیمان مصرفی آن نیز کمتر است.

جهت اطمینان از صحت جنس‌رابیتس خریداری شده بهتر است رابیتس به شرط وزن و با قید این مورد در فاکتور خرید خریداری شود تا اصالت راویز (رابیتس) حفظ گردد. این نکته را هم باید به آن اشاره کرد که معمولا مقادیر پایین ورقه‌های رابیتس تا حدود ۳۰۰ برگ در فروشگاه و بالاتر از آن از درب کارخانه تحویل مشتری می‌گردد.

*** رابیتس یا راویز؟

گاهاً دیده شده که در بازار به جای واژه رابیتس به اشتباه از راویز یا رابیز نیز استفاده می‌شود. در واقع ورقه‌های فلزی شبکه‌ای که در لاتین rib lath  گفته می‌شود به دلیل داشتن مشخصه شکل‌پذیری و انعطاف مناسبی که در خم‌کاری دارند مانند فرم بدن خرگوش فرض شده و اصطلاحا رابیتس گفته می‌شود.

*** رابیتس کاری یا رابیتس بندی و مزایا و معایب آن

اصلاحا به بهره گیری از ورقه‌های رابیتس‌به عنوان شبکه‌های مشبک فلزی برای اجرا و ساخت هر نوع سازه‌ای، رابیتس‌بندی گفته می‌شود. یکی از پرکابردترین موارد مصرف ورقه‌های رابیتس در صنعت ساختمان سازی و به خصوص در اجرای سقف‌ها و دیوارهای کاذب است که امروزه در معماری داخلی ساختمان‌ها توجه ویژه‌ای به آن می‌شود.

در گام نخست از رابیتس‌کاری باید سقف را با رعایت استانداردهای معین شده و با رعایت اصول ایمنی به اصطلاح کلاف بندی کرد که در ادامه به توضیح آن خواهیم پرداخت.

بعد از کلاف بندی، توری‌ رابیتس روی کلاف‌ها نصب می‌شود. مرحله آخر مربوط به گچ کاری می‌شود که در این مرحله اعمال گچ روی توری رابیتس‌بر اساس طرح‌های مورد نظر از پیش تعیین شده توسط گچ کار ماهر صورت می‌گیرد و این کار تا پر شدن و صاف شدن سطح و از بین رفتن سطوح فلزی ادامه خواهد داشت. رابیتس‌سقف معمولا از نوع ۹ و ۱۱ است به جهت سبک بودن و ایمنی بیشتر از این سازه‌ها برای اجرای سقف‌های کاذب استفاده می‌شود.

برای اجرای نمای بیرونی ساختمان، بیشتر از رابیتس‌با اندازه ۱۳ استفاده می‌شود. این رابیتس‌ها سنگین بوده و به دلیل ضخامت زیاد، می‌توانند وزن سنگ و شیشه‌ای که قرار است در نما قرار بگیرند را تحمل کنند. علاوه بر داشتن قدرت کافی، رابیتس مثل یک عایق عمل می‌کند و استحکام ساختمان‌ها را بالاتر می‌برد.

** مزایای رابیتس‌بندی

از مزایای رابیتس کاری می‌توان به تحمل وزن بالای آن برای اجرای طرح‌های گچ کاری، عمر نسبتا طولانی آن با توجه به ساختار مشبک و روی اندود شدن آن، امکان اجرای طرح‌های دلخواه و متنوع با توجه به سلایق افراد و سفارشی سازی بالای آن و هم‌چنین در دسترس بودن اقلام مورد نیاز برای اجرای طرح‌ها با رابیتس‌کاری، افرایش عمر تاسیسات ساختمانی و دسترسی آسان به آن در صورت آسیب دیدگی و نیاز به تعمیر آن و عدم ایجاد ترک در سقف و داشتن یه سطح منسجم و یکنواخنت، اشاره کرد.

سرعت نسبتا پایین اجرا و وقت گیر بودن آن، احتمال مصرف گچ به میزان بالا و هزینه‌های تحمیلی آن، وزن نسبتا بالای سازه در مقایسه با سایر روش‌ها، عدم جوش کافی و استفاده از میلگردهای جوش ناپذیر در اکثر موارد و عدم وجود خاصیت آکوستیک و ضد صدا و نیز دستمزد بالای گچ کاری از جمله معایب رابیتس‌کاری است که در هنگام طراحی معماری داخلی ساختمان باید مد نظر قرار داد.

*** کناف یا گچ‌برگ

کناف‌ها در واقع  صفحه‌های روکشدار گچی و بدون نیاز به آب هستند که در سیستم‌های ساخت و ساز خشک به عنوان یکی از مصالح نوین در طراحی دکوراسیون داخلی برای اجرای سقف‌ها و دیوارهای کاذب و ایجاد دکور بر روی آن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. کناف‌ها رقیبی مناسب برای رابیتس‌کاری می‌توانند باشند و امروزه کناف در زمینه ساخت و ساز در ایران و جهان شناخته شده و محبوبیت بیشتری در بین ساختمان سازان پیدا کرده است. یکی از دلایل این استقبال بالا از کناف، حذف ملات و سرعت و کیفیت بالا در استفاده از این روش برای اجرای طراحی‌های داخلی است. کناف در ایران بیشتر برای سقف کاربردی است که با نام سقف کناف بیشتر بیان می‌شود.

*** تفاوت کناف و رابیتس

همانطور در بالا به آن اشاره شد کناف  صفحه‌های روکشدار گچی هستند که شرکت کناف آن‌ها را تولید می‌کند اما رابیتس به ورقه‌های فلزی مشبکی گفته اطلاق می‌شود که در اجرای سقف‌های کاذب، گچ کاری و غیره از آن‌ها بهره گرفته می‌شود.

به طور خلاصه مهمترین مزیت کناف سرعت اجرا و مهمترین عیب آن نیاز به نیروی متخصص است. همچنین  مهمترین مزیت رابیتس مقاومت در برابر زنگ زدگی و مهمترین عیب آن وزن سنگین آن است و هزینه های جانبی قیمت رابیتس و گچ نسبت به کناف بسیار بیشتر است.

مزایای کاربردی

از مزیای کاربرد کناف نسبت به رابیتس‌کاری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: مقاومت کناف در برابر زلزله و ایمنی بیشتر آن، اجرای راحت‌تر به همراه سرعت بالای آن، وزن کمتر و کاهش هزینه حمل و نقل، افزایش سطح مفید زیر بنا، عایق حرارتی و صوتی مناسب، قابلیت فرم‌پذیری بالا در دکوراسیون داخلی، قابلیت بازیافت بیش از ۷۵ درصد مصالح، کاهش نخاله‌های ساختمانی، کاهش گروه‌های کارگری در ساختمان، قابلیت عبور راحت تأسیسات از فضای مابین دیوارها، دسترسی راحت به تأسیسات ساختمان، رنگ‌پذیری آسان و استفاده بهینه از منابع با توجه به جنبه‌های زیست محیطی.

اجرای غیر اصولی کناف سقف‌‌ می‌تواند زمینه سقوط سقف را فراهم کند. در صورتی که از مصالح بی کیفیت در این زمینه استفاده شود، باعث ایجاد ترک خوردگی در سقف خواهد شد. در برخی موارد به دلیل عدم رعایت استانداردهای لازم، امکان ایجاد تغییر ظاهری در سقف وجود دارد. استفاده از پنل‌های کناف بی‌کیفیت از دیگر معایب اجرای کناف سقف‌‌ است. پوشش کناف عمدتا در برابر ضربه از مقاومت بالایی برخوردار نیست

در مورد دسته بندی انواع رابیتس‌ها می‌توانید به این لینک مراجعه کنید.