اخیرا رئیس بانک مرکزی در گفتگوهای مختلف خبری از نتایج گزارشات پولی و بانکی برای کارشناسان خبر داده است و صحبت هایی مبنی بر تسلط کارشناسان تیم مالی بانک مرکزی بر لوایحی مانند FATF را مطرح کرده است. در این بخش برخی از پیش شرط های بانک مرکزی برای پیوستن به FATF و همچنین ضرورت پیوستن به این لوایح پرداخته شده است که توجه به آنها برای خط مشی آینده اقتصاد ایران بسیار ضروری است. در ادامه همراه آرتان پرس باشید.

ایران در خصوص لایحه FATF نباید به صورت منفعلانه رفتار کند.عدم حل مناقشات FATF  می تواند در نبود تحریم ها مانعی برای سیستم بانکی کشور در انجام مبادلات بانکی بین المللی باشد.هر اقدامی از ایران برای تعویق و یا عدم نتیجه گیری در خصوص این موضوع می تواند مبادلات بانکی ایران را در آینده با اختلال زیادی همراه کند.

*** دلایل بررسی دوباره FATF

یکی از دلایلی که رهبر ایران بدون پیش زمینه این موضوع را برای بررسی مجدد اعلام کردند موضوع تعیین نقش فاکتورهای اقتصاد بین الملل در بازه ۴ سال آینده تجارت بین الملل است. موافقت رهبر انقلاب با تمدید بررسی اف‌ای‌تی‌اف (FATF) در مجمع تشخیص مصلحت نظام هرچند سیگنالی مثبت به بازار ارز داد تا به صورت اندک شاهد کاهش قیمت باشیم؛ اما بیانیه جدید اتحادیه اروپا دوباره بدبینی نسبت به آینده برجام را بیشتر کرد و در پی آن موضع گیری جدید انگلیس موجب شد که دلار در روند کاهشی دوام نیاورد.

در شرایط فعلی اقتصاد ایران به دو گروه بزرگ تقسیم شده است. یک گروه که سرمایه دار هستند و جمعیت زیادی ندارند ولی بخش اعظم گردش های مالی را در اختیار داررند. این گروه در مقابل تغییرات قیمتی ارز و طلا و سایر بازارهای مالی مقاومت می کنند. مقاومت در مقابل کاهش نرخ ارز از سوی کسانی که  ارز دارند، را می توان درک کرد. ولی، عوامل بنیادی بازار شرایط خود را در هر صورت تحمیل خواهد کرد. حل مناقشات FATF می تواند عومل بنیادی بازار را به نفع تعادل حرکت دهد و بخش زیادی از پولشویی ها را به مسیر تجارت آزاد بازگرداند.

*** وابستگی کنترل نرخ ارز به لوایحی مانند FATF 

موضوع کنترل نرخ ارز به شدت به لوایحی مانند FATF بستگی دارد. این مانیزم می تواند با باز شدن بسیاری از مسیرهای اقتصادی به ورود ارز به کشور کمک کند. وظیفه ذاتی بانک مرکزی کنترل نرخ ارز است که در شرایط فعلی تمامی نگاه ها به این نهاد مالی دوخته شده است. بانک مرکزی با تکیه بر قدرت بازارسازی خود، مسیر حرکت نرخ ارز را رصد کرده و آن را مدیریت می کند.

متاسفانه در ابتدای امر خبر بررسی لایحه FATF  به صورت شفاف مورد بررسی قرار نگرفت و ضد و نقیض هایی در خصوص مشاهده شد. باید منتظر رفتارهای دوگانه ی نهادهای حاکم مدیریتی باشیم.چرا که قبلا این اتفاق افتاده بود و ب احتمال زاید مجددا نیز شاهد آنها خواهیم بود. بعد از تایید و تکذیب‌های متعدد طی هفته گذشته نهایتا روابط عمومی مجمع تشخیص مصلحت نظام از موافقت رهبری با تقاضای رییس جمهور برای تمدید زمان بررسی لوایح FATF خبر داد.

موضوعی که باید به شدت مود توجه قرار بگیرد و بانک مرکزی نیز بر آن اهتمام ورزد تصمیم گیری سریع و با در نظر گرفتن تمامی سناریو هاست. این لایحه قبلا مفصلا مورد ارزیابی قرار گرفته و مسئله ای نیست که به تازگی برای اقتصاد ایران مطرح شده باشد.عدم تعیین تکلیف FATF می تواند در نبود تحریم ها مانعی برای سیستم بانکی کشور در انجام مبادلات بانکی بین‌المللی باشد بنا به درخواست دولت و تأیید مقام معظم رهبری مهلت بررسی لوایح پالرمو وCFT در مجمع محترم تشخیص مصلحت نظام تمدید شده است.

*** تحرکات اقتصادی خرد و کلان در پی مناقشات FATF

مطرح شدن لایحه ی FATF  می تواند به تحرکات اقتصادی خرد و کلان جهت دهی کند.احتمال بازگشت به برجام با قطعی شدن انتخاب جو بایدن به‌عنوان رئیس‌جمهور منتخب آمریکا و در کنار آن چراغ سبز به بررسی مجدد لوایح مربوط به FATF سبب شکل‌گیری انتظار برای تقلیل ریسک‌های سیستماتیک شده است. موضوعی که هرچند برای کل اقتصاد نکته‌ای مثبت قلمداد می‌شود.

بورس به دلایل مختلف که در این یادداشت از حوصله ی بحث خارج است در شرایط عدم قطعیت رفتاری متفاوت از سایر بازارهای مالی نشان می دهد.بورس در تابستان امسال یک ریزش بسیار سنگین را تجربه کرده بود و عملا بازار آمادگی برای اصلاحات روانی و احساسی را نداد. بورس تهران که عمدتا چشم به انتظارات تورمی دوخته بود، واکنشی عکس به آن نشان می‌دهد.

از آنجایی که بازار بورس ایران در شرایط فعلی از معادلات تحلیل تکنیکال تبعیت نمی کند موضوع لایحه FATF  بهانه ای شده بود تا برخی از بنیادی کاران بورس به خروج مقطعی سرمایه ها از بورس فک کنند. بورس ‌بازانی که بعضا در اوج قیمت سهام و P/ E حدود ۲۵ واحد وارد این بازار شده‌اند، هراسان بهانه لازم را برای فروش دارایی‌های خود پیدا کرده‌اند؛ سرمایه‌گذارانی که واقفند در صورت تعدیل نرخ دلار، P/ E فعلی سهام همچنان سطوح بالایی را نشان می‌دهد.

*** اخبار ضد و نقیض در مورد FATF

اما موضوع قابل توجه این است که به دلیل نبود شفافیت کافی از خبر لایحه FATF  و آخرین رصد های صورت گرفته بازار وارد شرایط عدم قطعیت شد. در عرض کمتر از ۲۴ ساعت اخبار ضدونقیض درباره بررسی مجدد  و حل مناقشات FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام اثر دوگانه خود را بر بازار سرمایه گذاشت. صبح دیروز بورس ابتدا به استقبال اظهارات معاون حقوقی رئیس دولت که خبر از موافقت رهبری برای بررسی مجدد FATF در مجمع تشخیص مصلحت نظام داده بود، رفت که روند رو به رشدی داشت.

اما چند ساعت بعد که یکی از اعضای مجمع اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت هنوز چنین موضوعی در جلسات مطرح نشده است، روند رو به صعود شاخص کل نزولی شد و در پایان روز با افت حدود ۳۲ هزار واحدی به کانال یک میلیون و ۴۸۰ هزار سقوط کرد. باید دید که روند افزایش و کاهش شاخص کل با تصویب و یا عدم تصویب لایحه FATF به چه مسیری کشیده خواهد شد.

آرتان پرس