بررسی عملکرد پتروشیمی ایران به مناسبت روز این صنعت

روز پتروشیمی بهانه‌ای شد که به عملکرد استراتژیک این حوزه بپردازیم و نقش موثر این حوزه ای علمی و اقتصادی را در پیشبرد اقتصاد کشور مورد بررسی قرار بدهیم. صنعت پتروشیمی در حال حاضر یکی از صنایع پربازده در نظام اقتصادی ایران محسوب می شود و عمده ی موفقیت خود را مدیون وجود ذخایر بی شمار نفت و گاز در کشور است که هزینه های تولید و مواد و محصولات نهایی صنعت پتروشیمی را به شکلی فزاینده کاهش می‌دهد. در این یادداشت به بررسی آخرین وضعیت صنعت پتروشیمی و آخرین اخبار و دستاوردهای این حوزه می پردازیم.لطفا همراه آرتان پرس باشید.

*** نقش پتروشیمی در رشد صادرات غیرنفتی کشور

صادرات غیرنفتی همواره مورد توجه خاص سیاستگذاران اقتصادی ایران بوده است زیرا رشد هر چه بیش تر  آن موتور محرک مشارکت فعال تر کشور در بازارهای جهانی و به تبع آن رقابتی تر شدن اقتصاد و توسعه کشور می باشد . در سال های اخیر، محصولات پتروشیمی نقش به سزایی در رشد صادرات غیرنفتی کشور داشته اند.

سهم کل این صنعت در تولید ناخالص داخلی کشور  از ۱۴ درصد در سال ۱۳۸۴ به ۲۲ درصد در سال ۱۳۸۹ رسیده است که این خود نشان از جهش تولید در بخش پتروشیمی کشور و رشد علمی و توسعه تکنیکی در این حوزه ی استراتژیک است. در برخی اذهان این تصور ایجاد شده است که صنعت پتروشیمی در صورت حمایت می تواند وابستگی کشور به فروش نفت را برای همیشه از بین ببرد و بخش عمده ای از درآمدزایی کشور را به خود اختصاص دهد.

برنامه‌های توسعه‌ در صنعت پتروشیمی به وضوح گویای پدیدار شدن گشایش‌های بسیاری در این صنعت هستند که در سال‌های آینده اساس بخش مهمی از اقتصاد کشور خواهد شد تا جایی که زنجیره تولید در صنعت پتروشیمی از صنایع بزرگ بالادستی تا محصول نهایی را می‌توان «صنعت استراتژیک» نامید؛ کلیدواژه‌ای که در ادبیات مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران می‌درخشد.

*** وضعیت پتروشیمی های عرضه اولیه در بورس ایران

در حاصل حاضر صنعت پتروشیمی کشور از نظر جایگاه رونق اقتصادی در کشور در جایگاه ششم قرار دارد که با توجه به وجود تحریم های سنگین و بعضا چالش هایی برای فروش بین المللی این صنعت می توانست روزهای خیلی درخشانی را در تجربه ی خود ثبت کند. از آنجایی که مازاد تولید و نیاز کشور به بازارهای بین المللی صادر می شود چشم انداز ارز آوری این صنعت موضوع جذابی است که سرمایه گذاران را همواره متوجه خود ساخته و همانطور که در روزهای اخیر مشاهده شد صف های سنگین خرید سهام پتروشیمی های عرضه اولیه در بورس ایران را به همراه داشت.

جایگاه پتروشیمی در اقتصاد ایران از آن جهت اهمیت دارد که به نوعی پایداری اقتصاد کشور در شرایط سخت تحریم ها به شدت به آن وابسته است. دریافتی اقتصاد کشور در صورت حذف تولید محصولات پتروشیمی به میزان ۸۸/۳ درصد کاهش می‌یابد. مواد اولیه بخش‌هایی نظیر ساخت کک، تعمیر وسایل نقلیه، تولید کالاهایی نظیر لاستیک و پلاستیک، پاک‌کننده‌ها، دارو، رنگ، فراورده‌های حاصل از تصفیه، خدمات برق، حمل و نقل جاده‌ای، سوخت‌های هسته‌ای، بخش‌های کشاورزی، ساختمان‌سازی و تولید وسایل نقلیه موتوری را محصولات پتروشیمی تشکیل می‌دهند و در صورت حذف تولید محصولات پتروشیمی، این صنایع با ضرر و زیان جدی مواجه خواهند شد.

*** ارتباط صنعت پتروشیمی و فولاد

موضوع دیگری که باید به آن توجه داشت ارتباط صنعت پتروشیمی و فولاد است. سال گذشته صنعت پتروشیمی یکی از بزرگترین صنایع مصرف کننده ی فولاد کشور بود. به دلیل ساخت و ساز های درون ساختاری در صنعت پتروشیمی و راه اندازی پروژه های سنگین EPC حجم زیادی فولاد سالانه به این حوزه ورود می کند و عملا این بخش نیروی محرکه ی رشد و رونق بازار فولاد داخل است. لذا تحرکات ساختاری این بخش می تواند به چشم انداز هر چه بهتر صعت فولاد کمک شایانی کند.

رشد و شکوفایی بخش پتروشیمی در ایران نتیجه ی سال ها مطالعه و تحقیقات بازار حوزه ی پتروشیمی محسوب می شود. برای مثال به پتروشیمی نوری که اخیرا عملکرد آن مورد ارزیابی بسیاری از سرمایه گذاران قرار گرفته اشاره می کنیم. این پتروشیمی توانسته است در بازه ۹ ماهه اول سال جاری به عنوان بزرگترین هاب منطقه ای  کشور در زمینه تولید محصولات آروماتیک با بالاترین نسبت تولید به ظرفیت نصب شده (حدود ۱۰۹ درصد) باشد، پتروشیمی که از یک سو نقش مستقیم در تثبیت تولید گاز پارس‌جنوبی دارد و از سمت دیگر پیچیده‌ترین فرآیندهای تولید را یدک می‌کشد

در کنار بخش آروماتیک که خوراک کارخانجات و مراکز تولید گاز را تامین می کنند باید به زنجیره تولید الفینی ها نیز اشاره کرد. این بخش از این جهت حائز اهمیت است که می‌توان گفت ساختار اصلی صنعت پتروشیمی را تشکیل می‌دهند. محصولات نهایی زنجیره الفین نسبت به سایر بخش‌ها ارزش افزوده قابل توجهی دارند . یکی از دلایلی که اقتصاد بخش انرژی در حوزه ی پتروشیمی ها رشد فزاینده ای را تجربه کرده است موضوع سودآوری و مقرون به صرفه بودن این حوزه است که باید بیش از پیش مورد توجه سیاستگذاران حوزه انرژی قرار بگیرد.