در خصوص مارکت ایمپکت بیشتر بدانیم

موضوعی که در این یادداشت به آن خواهیم پرداخت شاید نقطه ی عطف معاملات بورس تهران در روزهای اخیر باشد. همیشه این شائبه مطرح بوده که دست های پشت پرده در بورس حجم زیادی از پول را به سمت خود هدایت می کنند و غالب این پول ها از سمت سهامداران خرد بوده و شاهد آن هستیم که بازار را به این حال و روز امروز انداخته است.در این یادداشت به موضوع تاثیر بازار یا ایمپکت مارکت خواهیم پرداخت و در خصوص مزایا و معایب آن توضیحاتی ارائه خواهیم کرد.لطفا همراه آرتان پرس باشید.

*** تاثیر مارکت ایمپکت بر بازار سهام

باید گفت که تاثیر بازار شاخصی است که به کمک آن جولان خرید و فروش از سمت سهامداران عمده و عموما حقوقی ها از بین خواهد رفت و اجازه ی خروج از سهام را به صورت یکباره فراهم نخواهد کرد. با اجرای روش مارکت ایمپکت market impact ، با توجه به تاریخچه معاملات هر سهم، حد نصابی برای فروش حقوقی در هر نماد تعیین می شود.از این رو معاملات خُرد تحت تاثیر حقوقی های بزرگ قرار نمی گیرد و معاملات خرد بدون تاثیر بزرگان ممکن می شود.حقوقی های برای فروش سهام به تعداد زیاد باید به تابلوی معاملات بلوکی بروند. این موضوع ریسک خروج از سهم ها در یک بازه ی کوتاه را برای حقوقی بسیار بالا می برد.

*** پیشینه ی عملیاتی مارکت ایمپکت

از اوایل بهمن ماه در جلسه هیئت‌مدیره شرکت بورس موضوع مارکت ایمپکت با تغییر و اصلاح بهینه به تصویب رسید و به سازمان بورس ارجاع شد. این موضوع می تواند مجموعا خبر خوبی برای بورس باشد و همانطور که در سه روز گذشته در بازار دیدیم حجم فروش ها به شدت کاهش یافته و سهامداران برای رشد های بیشتر شاخص کل خود را آماده کرده اند.

*** علل افزایش ریسک سهامداران بزرگ در مارکت ایمپکت

مارکت ایمپکت یک مسیر به سمت بازار سیاه بورس دارد و این موضوع به هیچ عنوان انتخاب سهامداران عمده نخواهد بود چرا که در این بازار قیمت های پیشنهادی از سوی خریداران ارائه می شود و دست سهامدار برای فروش با قیمت بهینه بسته است. مارکت ایمپکت به دنبال این است حد نصابی را برای هر نماد تعیین کند و بر اساس تاریخچه هر سهم، اجازه ندهد خریداران و فروشندگان بالاتر از حد نصاب مشخصی معامله کنند. به عنوان مثال اگر حد نصاب سهام یک شرکت ۱۲ میلیون سهم باشد هر شخصی بخواهد بالاتر از ۱۲ میلیون سهم معامله کند باید در بازار بلوک یا بازار دارک معاملات را انجام دهد.

*** تجربه ی بازارهای جهانی در مارکت ایمپکت

اما این سوال مطرح می شود که آیا پیاده سازی ساز و کار مارکت ایمپکت در دنیا قبلا مطرح شده است و با خلاقیت سیاستگذار در بازار بورس ایران این موضوع را به وجود آورده است؟ در پاسخ باید گفت که این طرح سابقه جهانی دارد و در دنیا بیش از ۳۰ تا ۴۰ درصد از معاملات دارک انجام می شود و این حد نصاب ها هم در بورس های معتبر دنیا وجود دارد.

*** ضریب تاثیر بازار آخرین اقدام نیست

نباید انتظار داشت که این طرح صد در صد با بهره وری بالا به سود بازار تمام خواهد شد. بلکه هر طرحی نقاط مثبت و منفی خود را دارد. گرچه هیچ طرحی کاملا بدون عیب و نقص نیست اما این طرح بسیار مفید است و به نظر می رسد می تواند به روند معاملات سهام کمک کند تا تحت تاثیر معاملات بزرگان بازار قرار نگیرد و حدود ۵ تا ۱۰ درصد از معاملات بازار به بازار بلوک منتقل می شود که جزییات آن از طریق منابع رسمی بعد از تصویب در سازمان بورس ، اعلام خواهد شد.

*** فوریت در اجرای تکنیک مارکت ایمپکت

به این طرح فوریت هایی برای اجرا نیز تعلق گرفته است. به محض تایید و تصویب در سازمان بورس مارکت ایمپکت طی روزهای آتی اجرایی خواهد شد. اعدادی که برای مارکت ایمپکت ها در نظر گرفته می شود بر اساس سابقه ی خرید و فروش ها و حجم معاملات روزانه هر سهم از طرف سازمان بورس در نظر گرفته می شود. این موضوع می‌تواند در کنترل عرضه‌های غیر منطقی حقوقی‌ها در بازار بسیار موثر باشد و خبر بسیار خوبی برای بازار است. پیش بینی می شود که این طرح تاثیر بسزایی در تخلفات رخ داده از جانب حقوقی داشته باشد.

*** چگونگی پیاده سازی مارکت ایمپکت

در این طرح حدنصاب تفکیک معاملات نهادها در دو بازار عادی و بلوکی بصورت ادواری بازبینی می‌شود و طی بازه های زمانی مشخص، اثر بخشی این ساز و کار ارتقاء خواهد یافت.  مارکت ایمپکت طی روزهای آتی اجرایی خواهد شد. این موضوع می تواند در کنترل عرضه های غیر منطقی حقوقی ها در بازار بسیار موثر باشد و خبر بسیار خوبی برای بازار است.اما باید به جنبه های منفی این تکنیک هم اشاره کرد. این موضوع می تواند در بازار بورس سکوت کاذب ایجاد کند و حجم معاملات را کاهش دهد.این موضوع باعث می شود که حجم مبناهای سهم ها پر نشود و درصدهای سود و زیان واقعی جلوه نکنند.

*** مارکت ایمپکت از نگاه فعالان بورس

رئیس سازمان بورس نیز پیش تر نسبت به استفاده از رویکرد مارکت ایمپکت سخن به میان آورده بود. او اذعان کرده است که حدود دو ماه گذشته با همکاری بازار و معاونت توسعه بورس تهران، طرحی تحت عنوان مارکت ایمپکت یا اثر بازار مطرح شد که هیئت مدیره بورس تهران هم با کلیات طرح موافقت کرده است.

*** انگیزه سازمان بورس از اجرای تاثیر بازار

اما سوالی که ایجاد می شود این است که چرا سازمان بورس به سمت این تصمیم رفته و انگیزه ی این سازان برای پیاده سازی تکنیک مارکت ایمپکت چه بوده است؟ جواب در این خلاصه می شود که تخلفات زیادی که درحوزه ی حقوقی و بازارگردانی ها در سال اخیر صورت گرفته بود عاملی برای ورود به این تاکتیک حرفه ای در بورس ایران بود. تاکنون بیش از ۱۲۰ پرونده تخلفاتی در حوزه بازار گردانی حدود  ۴۰۰ مورد بررسی معاملات بازارگردانی و بیش از ۱۰۰ مورد بررسی معاملات مشکوک انجام شده است.

*** منطق فازی در سیستم های نظارتی بورس

بحث محدود سازی و بررسی کدهای بر خط، ایستگاه های معاملاتی، بحث معاملات هماهنگ همه و همه از طریق سامانه های کنترلی سازمان بورس انجام می شود. نظارت یک منطق صفر و یک  ندارد، بلکه منطق فازی  است، شاید منظور این نباشد که نظارتی در بورس انجام نمی شود.اما واقعیت این است که راه های ور زدن قانون در شرایطی که داده ها کمی هستند بالا تر از شرایط کیفی بازار است. واقعیتی که وجود دارد این است ما سامانه هایی داریم که لحظه به لحظه به ناظر گزارش می دهند. پس از این سامانه ها می توان برای اجرای موفق مارکت ایمپکت استفاده کرد.

*** رهگیری متخلفان در سامانه های نظارتی بورس

ناظران سازمان بورس، فرابورس و بورس تهران، به محض اینکه معامله انجام می شود، می توانند با اسم و مشخصات ببینند که چه کارگزاری با چه حجم و قیمتی معامله کرده است، سامانه پیشرفته ی قابل توجهی در سازمان مبتنی بر هوش مصنوعی هستند و تمام خروجی هایی که ناظرین بخواهند با کدنویسی از آن استخراج و بررسی می کنند. سامانه هایی مختلفی در خود بازار  وجود دارد که ناظر می تواند ورود و اعمال قانون کند، تمام مواردی که در دستور العمل معاملات و آیین نامه ها وجود دارد و هر آنچه که ناظرین می خواهند اجرا می شود.

*** مارکت ایمپکت رویکرد موفق در بورس ایران

باید از ورود بازار سهام به بحث مارکت ایمپکت استقبال کرد چرا که مردم عادی در ماه های گذشته از رفتار حقوقی آسیب های مالی فراوانی را متحمل شده اند و هیچ ابزاری مانند تاثیر بازار نمی توانست مسیر اعتماد به بورس را هموار سازد.این تکنیک می تواند به تبات بازار سهام کمک شایانی کند و مسیر قیمت گذاری ها را به سمت واقعی شدن سیر دهد.تصور کنید که حقوقی نمی تواند بدون پشتوانه قیمت سهام را به یکباره زیاد یا کم کند.باید دید حقوقی های بازار به این رفتار چه واکنشی را نشان خواهند داد.

این خبر را نیز از دست ندهید: جلسه سرنوشت ساز دولت و مجلس در مورد بازار فولاد

آرتان پرس