در سمینار تخصصی چالش گاز در زنجیره فولاد چه گذشت؟

سمینار تخصصی چالش گاز در زنجیره فولاد روز یکشنبه ۵ دی‌ ماه با حضور مدیران کلیدی وزارت صمت، وزارت نفت، شرکت ملی گاز ایران، ایمیدرو، اعضای هیئت مدیره انجمن فولاد و مدیران عامل و چهره‌های شناخته‌ شده شرکت‌های فولادی و معدنی برگزار شد.

* بزرگان صنعت فولاد جمع شدند

به گزارش آرتان پرس، در این سمینار، هوشنگ فلاحتیان معاون برنامه‌ریزی وزارت نفت، سید مهدی نیازی معاون هماهنگی و محیط کسب و کار وزارت صمت، عزت الله اکبری تالارپشتی رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس، بهرام سبحانی رئیس انجمن تولید کنندگان فولاد ایران، محمد یاسر طیب‌نیا مدیر عامل فولاد مبارکه اصفهان، امین ابراهیمی مدیر عامل شرکت فولاد خوزستان، کسری غفوری مدیرعامل مجتمع فولاد خراسان، علی محمدی مدیرعامل شرکت آهن و فولاد ارفع، امیرحسین نادری مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات و تعدادی دیگر از مدیران شناخته‌ شده حوزه انرژی، صنعت فولاد و صنایع معدنی به سخنرانی پرداختند.

در ابتدای این مراسم بهرام سبحانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در سمینار چالش گاز در زنجیره فولاد به ایراد سخنرانی پرداخت.

بهرام سبحانی اظهار کرد:

 مصرف گاز صنعت فولاد ایران چیزی کمتر از ۵ درصد کل مصرف گاز کشور است. سوال این است که چرا دولت به محض مواجه با کمبود گاز به سراغ قطع گاز فولادی ها می رود در صورتی که صنعت فولاد سهم بالایی از مصرف گاز کشور ندارد و قطع گاز شرکت های فولادی، تبعات زیادی حتی برای سایر صنایع نظیر خودروسازی و غیره به همراه دارد.

این که به واحدهای زنجیره فولاد گفته شود که مصرف گاز خود را ۷۵ درصد یا ۸۰ درصد کاهش دهند، این به معنای توقف تولید آنها است، چون با این محدودیت عملاً امکان گرم نگه داشتن کوره ها و تداوم تولید وجود ندارد.

وی در ادامه افزود:

 تولید فولاد به انرژی گاز نیازمند است ضمن آنکه بخشی از نیاز فولادی ها، مربوط به گاز در فرایند تولید است که به نوعی خوراک تولیدات محسوب می شود. تولید فولاد با روش احیای مستقیم با گاز انجام می شود. بنابراین هر گونه خلل در تامین گاز برای صنایع، حیات فولادی ها را با چالش مواجه می کند.

*پنل تأمین پایدار گاز در زنجیره فولاد (پشتیبانی، مانع‌زدایی و سرمایه گذاری) در سمینار تخصصی چالش گاز در زنجیره فولاد

در ادامه سمینار چالش گاز در زنجیره فولاد، پنل تأمین پایدار گاز در زنجیره فولاد کار خود را آغاز کرد.

در این پنل، مدیران عامل شرکت‌های فولاد مبارکه اصفهان، فولاد خوزستان، فولاد خراسان، شرکت سرمایه گذاری توسعه معادن و فلزات، مشاور مدیرعامل شرکت ملی گاز و دبیر انجمن تولید کنندگان فولاد ایران حضور دارند.

* سید رسول خلیفه سلطانی، دبیر انجمن فولاد ایران

در ابتدای این پنل سید رسول خلیفه سلطانی، دبیر انجمن فولاد ایران گفت:

ما تولیدکنندگان فولاد به دنبال اعتراض نیستیم بلکه مباحث را به عنوان یک چالش، به گوش مسئولین می رسانیم. همانطور که پس از سمینار چالش برق متوجه شدیم مشکل گاز بسیار مهمتر و تاثیرگذارتر است ولی از آنجا که زنجیره صنایع معدنی در مقابله با چالشی مثل آب، همراهی و همکاری مشترک را نشان دادند انتظار داریم با هم فکری چالش گاز را هم حل نماییم.

وی در ادامه افزود:

 ده سال پیش مسئولین حوزه گاز مطرح کردند ظرفیت گاز دو برابر شده و توقع می رفت پس از این ده سال مجدد شاهد افزایش ظرفیت این چنینی باشیم که نشد. با توجه به اینکه ما اطلاعی از این موضوع نداشتیم و برنامه آماده ای برای این شرایط نداشتیم، اکنون باید به سرعت راهیابی برای حل این چالش بیابیم. مشابه همین موضوع در طرح هدف گذاری تولید ۵۵ میلیون تن فولاد نیز بوده که اطلاعی از این کمبود گاز نبوده است و در اجرایی شدن آن در مسیر دستیابی به ۵۵ میلیون تن تولید با مشکلات این چنینی مواجه هستیم.

دبیر انجمن فولاد ایران تصریح کرد:

مهمترین چالش صنعت فولاد در حال حاضر مسئله تامین گاز است و حتی در تولید برق نیز به گاز نیاز است و این چالش باید با همکاری دولت و بخش خصوصی رفع شود.

* امین ابراهیمی، مدیر عامل شرکت فولاد خوزستان

امین ابراهیمی، مدیر عامل شرکت فولاد خوزستان در این پنل گفت:

 با وجود اینکه ایران سومین تولید کننده گاز طبیعی در دنیا است اما در فصول سرد سال، کشور با کمبود گاز مواجه می شود و در پاسخ به این کمبود گاز، گاز صنایعی مثل فولاد و پتروشیمی را قطع می کنند که امکان استفاده از سوخت جایگزین را ندارند.

ابراهیمی در ادامه صحبت هایش افزود:

برای تحقق تولید ۵۵ میلیون تن تا افق ۱۴۰۴، صنعت فولاد به مصرف ۱۹.۲ میلیارد متر مکعب در سال نیاز دارد. پیش بینی این است که فولاد خوزستان در سه ماهه پایانی سال به دلیل چالش گاز، بیش از ۱۰۰۰ میلیارد تومان سود را از دست خواهد داد.

وی تصریح کرد:

چالشی که امسال در حامل‌های انرژی شاهد بودیم باعث شد ۵۴۰ هزار تن تولید، ۱۲ هزار میلیارد ریالی فروش و ۴ هزار میلیارد ریالی سود را در ۶ ماهه اول از دست بدهیم.

ابراهیمی در ادامه افزود:

مهمترین چالش های تامین گاز، همگام نبودن توسعه ظرفیت گاز با برنامه های توسعه صنایع، افت فشار گاز در ماههای سرد سال و اعمال محدودیت ها و کیفیت نامناسب گاز دریافتی و وجود ناخالصی هایی است که به تجهیزات تولید آسیب می زند. تولید گاز در کشور در سال ۲۰۲۰ به ۲۳۴ میلیارد مترمکعب بوده و مصرف نیروگاه‌ها ۳۴ درصد، خانگی ۲۷ درصد و صنعت ۱۷ درصد از گاز تولیدی را مصرف می‌کنند. در این میان، صنعت فولاد ۵ درصد از گاز تولیدی کشور را مصرف می‌کند.

* سیدآبادی مشاور مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران

سیدآبادی مشاور مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در این پنل گفت:

 شرکت های فولادی می توانند در زمینه واردات گاز از ترکمنستان سرمایه گذاری کنند. این شرکت ها در انتقال آب سرمایه گذاری خوبی کرده اند و در واردات گاز هم می توانند سرمایه گذاری کنند. ما ۴۰ میلیون مترمکعب در روز ظرفیت واردات گاز از ترکمنستان داریم که ۳۵ میلیون مترمکعب آن خالی است و شرکت های فولادی می توانند از ترکمن گاز، گاز وارد کنند.

وی در ادامه افزود:

 شرکت های فولادی می توانند در زمینه فلرینگ (گاز همراه نفت) هم در داخل کشور سرمایه گذاری کنند و تولید گاز داخل را بالا ببرند. شرکت های فولادی مطمئن باشند که برای تحقق چشم انداز ۱۴۰۴، مشکل کمبود گاز نخواهند داشت.

* محمدیاسر طیب‌نیا، مدیر عامل مجتمع فولاد مبارکه اصفهان

محمدیاسر طیب‌نیا، مدیر عامل مجتمع فولاد مبارکه اصفهان در سمینار چالش گاز در زنجیره فولاد گفت:

 ۷۰ درصد انرژی کشور بر پایه گاز طبیعی تامین می شود. ایران دهمین تولیدکننده بزرگ فولاد دنیا است و بزرگترین تولیدکننده آهن اسفنجی در دنیا بر پایه گاز طبیعی است.

وی در ادامه بیان کرد:

مزیت تولید فولاد در ایران بر اساس گاز ارزان و دسترسی پایدار به گاز است. صنایعی نظیر خودرو، لوازم خانگی و غیره شدیدا به صنعت فولاد وابسته اند و اگر مشکلی برای صنعت فولاد ایجاد شود، سریعا به سایر صنایع منتقل می شود.

طیب نیا تصریح کرد:

 مصرف گاز صنعت فولاد ایران در حال حاضر ۱۱ میلیارد مترمکعب در سال است و برای چند سال آینده در جهت تحقق اهداف سند چشم انداز، مصرف گاز صنعت فولاد باید به بالای ۲۰ میلیارد مترمکعب برسد.

وی صحبت هایش را اینگونه ادامه داد:

توسعه تولید گاز در کشور همگام با توسعه بخش صنعت نیست و رشد تولید گاز، کمتر از رشد بخش صنعت بوده است. باید برای رفع چالش گاز و برق، کارگروه هایی تخصصی ایجاد شود و راهکارهای کارشناسی برای رفع این چالش ها تدارک دیده شود. در حوزه گاز تنها به افزایش ظرفیت تولید گاز نباید فکر کرد و می توان با افزایش بهره وری مصرف گاز، در مصرف گاز صرفه جویی کرد.

طیب نیا در ادامه اظهار کرد:

 بیش از ۸۰۰ میلیون مترمکعب در روز تولید گاز داریم و بیش از ۵۲۰ میلیون مترمکعب آن مصرف بخش خانگی است. باید بینش ها را هم اصلاح کرد و با فرهنگ سازی، در مصرف گاز در بخش خانگی صرفه جویی کرد، ما حاضریم گاز را از مشتریان خانگی یعنی مصرف کنندگان نهایی خریداری کنیم.

مدیر عامل مجتمع فولاد مبارکه در پایان گفت:

راندمان بخاری های خانگی در ایران پایین است و این اتلاف مصرف گاز را به همراه دارد. ما می توانیم بخاری هایی با راندمان پایین را از خانوارها خریداری کنیم و به جای آن بخاری با راندمان ۹۰ درصد به آنها تحویل دهیم. این راهکارها کوتاه مدت است و در کوتاه ترین زمان، کاهش مصرف گاز در بخش خانگی را به همراه دارد.

* کسری غفوری مدیرعامل مدیر عامل فولاد خراسان

کسری غفوری مدیرعامل مدیر عامل فولاد خراسان در سمینار چالش گاز در زنجیره فولاد گفت:

فولاد خراسان اولین شرکت فولادی بود که مشمول محدودیت مصرف گاز شد. به محض اینکه که کمبود گاز ایجاد می شود، گاز صنعت فولاد را قطع می کنند. درصورتی که گاز در صنعت فولاد جایگزینی ندارد و این صنعت یک صنعت پیشران نیز است.

وی در ادامه گفت:

 قطع گاز صنعت فولاد، یک بازی باخت-باخت برای دولت و شرکت های فولادی است. ۵۵ روز قطع گاز صنعت فولاد باعث می شود که ۱۲ تا ۱۴ درصد از برنامه تولید فولاد عقب بمانیم. با قطع گاز، صادرات فولادی ها کاهش می یابد و در بازار ارز، دچار بی ثباتی می شویم. واردات گاز تنها راه حل چالش گاز در کوتاه مدت است. در واردات گاز، وزارت نفت به ما کمک کند تا خودمان بتوانیم واردات گاز را انجام دهیم.

مدیر عامل فولاد خراسان گفت:

 واردات گاز تنها راه حل چالش گاز در کوتاه مدت است. در واردات گاز، وزارت نفت به ما کمک کند تا خودمان بتوانیم واردات گاز را انجام دهیم. فولادی ها حاضر به سرمایه گذاری در حوزه SNG و LNG هستند.

وی صحبت هایش را اینگونه ادامه داد:

ذخیره سازی حامل های بعد از واردات گاز، دومین راهی است که در کوتاه مدت باید برای حل چالش گاز مورد استفاده قرار گیرد. پرتی گاز در کشور ۱۱ میلیارد مترمکعب در سال است و این موارد باید حتما اصلاح شود. افزایش قیمت گاز خانگی باید به صورت پلکانی صورت گیرد تا در بخش خانگی، الگوی مصرف گاز اصلاح شود.

*امیرحسین نادری، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات

امیرحسین نادری، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات در سمینار چالش گاز در زنجیره فولاد گفت:

 در حوزه بهره وری انرژی سرمایه گذاری های بسیار زیاد و متنوعی می توان انجام داد. به عنوان مثال، با تبدیل موتورسکیلت های بنزینی به برقی هم آلودگی کاهش می یابد و هم مصرف سوخت کاهش می یابد. این سرمایه گذاری ها باید با جدیت دنبال شود.

*بهرام سبحانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران

بهرام سبحانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در سمینار چالش گاز در زنجیره فولاد گفت:

ما تا سال ۱۴۰۴ به ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تن می رسیم اما تولید واقعی به ۵۵ میلیون تن نخواهد رسید زیر زیرساخت های گاز و برق و حمل و نقل برای این میزان تولید، کفایت نمی کند.

وی در ادامه تصریح کرد:

 در برنامه ریزی باید انسجام داشت اما از زمانی که صنعت فولاد خصوصی شد این انسجام از بین رفت و صنعت فولاد از عدم انسجام در برنامه ریزی و سرمایه گذاری رنج می برد.

گاز در فرایند تولید فولاد خوراک نیست که نرخ آن معادل خوراک پتروشیمی ها محاسبه شود. در بحث نرخ گاز حتما باید به این موضوع توجه شود، اگر ایران ذخایر گاز عظیم خود را نداشت، اصلا این میزان فولاد در کشور تولید نمی شد.

سبحانی همچنین اظهار کرد:

صرفا به دلیل مزیت نسبی در زمینه گاز طبیعی بوده که صنعت فولاد ایران بر اساس واحدهای احیا مستقیم و کوره های قوس الکتریکی رشد کرده است. گرفتن این مزیت نسبی از صنعت فولاد به معنای تعطیلی آن است.

مصرف گاز صنعت فولاد ایران زیر ۵ درصد است و مشخص نیست چرا در ابتدای فصل سرد، به سراغ قطع گاز واحدهای فولادی می روند. به همین نحو، مصرف آب صنعت فولاد ایران نیز بسیار پایین است و ۹۲ درصد مصرف آب در بخش کشاورزی است.

* هوشنگ فلاحتیان، معاون برنامه ریزی وزارت نفت

هوشنگ فلاحتیان، معاون برنامه ریزی وزارت نفت در سمینار چالش گاز در زنجیره فولاد گفت:

ذخایر عظیم گاز طبیعی در کشور، نیروی محرکه رشد و توسعه واحدهای احیاء مستقیم و رشد تولید فولاد در کشور بوده است.

وی در ادامه گفت:

 سهم صنعت فولاد از مصرف گاز خطوط سراسری کشور ۵.۳ درصد است. تراز گازی کشور در حال حاضر در فصل سرد سال منفی ۲۰۰ میلیون مترمکعب در سال است و در صورت روند موجود، احتمالاً کسری گاز تا سال ۱۴۰۴ به ۲۵۰ میلیون مترمکعب در روز و تا سال ۱۴۱۰ به ۳۵۰ میلیون مترمکعب برسد.

این مقام مسئول گفت:

 واردات گاز راه مناسبی برای رفع چالش تامین گاز است اما طرف ترکمنی در حال حاضر می گوید که گازی برای صادرات ندارد.

وی تصریح کرد:

 احداث ۱۲ هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی توسط صنعت فولاد و صنایع معدنی در صورتی که این واحدها همگی نیروگاه های متداول گازی باشد به ۷۵ میلیون مترمکعب در روز گاز یعنی معادل سه فاز پارس جنوبی نیاز دارد.

معاون برنامه ریزی وزارت نفت گفت:

این امکان وجود دارد که بخش بخار نیروگاه های موجود را راه اندازی کرد و این نیروگاه ها را به سیکل ترکیبی تبدیل کرد و بدون نیاز به سوخت اضافه، ۷۳۰۰ مگاوات ظرفیت جدید نیروگاهی ایجاد کرد. شرکت های فولادی می توانند در این زمینه سرمایه گذای کنند و ننیروگاه های گازی موجود را به سیکل ترکیبی تبدیل کنند.

فلاحتیان در ادامه صحبت هایش گفت:

وزارت نفت برای پیش برد پیشنهاد مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه مبنی بر تعویض بخاری های بخش خانگی که زاندمان پایینی دارند با بخاری های با راندمان بالا، آمادگی دارد.

وی در ادامه افزود:

گریزی از این وجود ندارد که برای رفع چالش تأمین گاز به سراغ افزایش بهره وری مصرف انرژی برویم. وقتی می بینم مصرف گاز صنایع محدود می شود، افسوس می خورم و از درون می سوزم. موارد کوچکی مثل دوجداره کردن پنجره منازل، مصرف گاز را کاهش می دهد و باید در زمینه کاهش مصرف گاز در بخش خانگی، سرمایه گذاری صورت گیرد.

وی همچنین افزود:

 وزارت نفت برای همکاری با شرکت هایی که قصد دارند در زمینه بهینه سازی مصرف انرژی سرمایه گذاری کنند، آمادگی کامل دارد.

معاون برنامه ریزی وزارت نفت در خاتمه بیان کرد:

 در حوزه جمع آوری گازهای همراه فضا برای سرمایه گذاری شرکت های فولادی وجود دارد و وزارت نفت آماده همکاری با سرمایه گذاران در این زمینه است.

*عزت‌ الله اکبری تالارپشتی، رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی

عزت‌ الله اکبری تالارپشتی، رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی در سمینار چالش گاز در زنجیره فولاد گفت:

توسعه اقتصاد کشور و حل مشکلات اقتصادی، فقط یک نسخه دارد و آن حضور قدرتمند مردم و بخش خصوصی در حوزه اقتصاد است.

راه تحقق حضور بخش خصوصی در اقتصاد، مطالبه گری است. بخش خصوصی باید مطالبه گر باشد.

وی همچنین افزود:

 این چه تدبیری است که به محض مواجهه با کمبود گاز و برق، تولید صنایع را تعطیل می کنند و گاز و برق صنایع را قطع می کنند؟! بخش خصوصی می تواند در زمینه تامین انرژی سرمایه گذاری کند.

رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی تصریح کرد:

این چه تدبیری است که می گویند چون شرکت های فولادی و پتروشیمی سود دارند، باید نرخ خوراک یا سوخت گاز آنها را افزایش دهیم تا سودشان کم شود. آیا قصد دارند این شرکت هایی که عملکرد خوبی دارند را هم ضررده کنند؟ افزایش هزینه های تولید پتروشیمی و صنعت فولاد آن ها را به همان سرنوشت بخش خودروسازی دچار می کند.

* جلسه پرسش و پاسخ در سمینار چالش گاز در زنجیره فولاد

در ادامه طیب نیا مدیرعامل فولاد مبارکه در سمینار چالش گاز در زنجیره فولاد در بخش پرسش و پاسخ گفت:

همه مشکلات در کشور راهکار داخلی دارد؛ حتی راهکارهای داخلی در کوتاه مدت هم برای چالش ها وجود دارد. فقط این راهکارها باید شناسایی شود و برای اجرایی شدن این راهکارها باید متولی در کشور وجود داشته باشد.

در زمینه کاهش مصرف انرژی جای کار فرهنگی زیادی وجود دارد اما متولی این کار فرهنگی طبیعتا شرکت های فولادی نیستند و وزارت نفت و سایر نهادهای مربوطه باید در این زمینه کار فرهنگی انجام دهند.

وزارت نفت باید برای شرکت های که قصد دارند در زمینه بهینه سازی مصرف انرژی سرمایه گذاری کنند، فرش قرمز پهن کند.

در پایان این همایش مسئولین ذی ربط سوالات مربوط به این همایش را پاسخ دادند.