قیمت شمش آهن و فولاد بر تمام آهن آلات دیگر موثر است. اما آیا در مورد انواع شمش آهن و شمش فولادی چه اطلاعاتی دارید؟ آیا قیمت هر کیلو شمش فولاد در بازارهای جهانی بر قیمت های داخلی موثر است؟ آیا قیمت شمش فولاد در بورس کالا بر قیمت آن بر بازار آزاد و دیگر محصولات تاثیر گذار است؟ مهمترین عرضه کننده های شمش در بازار تحت چه برندهایی هستند؟ پاسخ به سوالات مهم پیرامون قیمت شمش آهن و بیلت فولاد در این بخش توسط بازرگانی آرتان پرس پاسخ داده خواهد شد.

۸ فاکتور موثر بر قیمت شمش آهن و فولاد

در اصطلاحات عامیانه، بسیاری از مردم بجای شمش فولادی از عبارت شمش آهن استفاده می‌کند. لذا قیمت شمش آهن و قیمت شمش فولادی را نیز بجای یکدیگر بکار می‌برند.

فاکتورهای آنالیز، قیمت قراضه فولادی و روش تولید

• قیمت شمش آهن در درجه اول، تابعی از آنالیز شیمیایی آن است. در واقع بسته به اینکه رده شمش ۵sp باشد یا ۳sp و ۴sp، قیمت شمش آهن می‌تواند اختلاف داشته باشد. در بخش بعدی در مورد انواع رده شمش صحبت خواهیم کرد.
• دومین فاکتور موثر بر قیمت‌شمش، قیمت قراضه در ایران می‌باشد. در واقع بهتر است بدانید که تولید شمش آهن در ایران از دو طریق صورت می‌گیرد. روش اول، بر پایه گندله سنگ آهن است و روش دوم بر پایه بازیافت قراضه آهن آلات و چدن می‌باشد. به این ترتیب، به صورت روزانه و پس از اعلام قیمت قراضه توسط انبارهای بزرگ و اصلی جمع آوری و نگهداری قراضه، قیمت شمش نیز با اختلاف تقریبا مشخصی تعیین می‌گردد.
• سومین فاکتور موثر بر قیمت شمش فولادی روش تولید آن می‌باشد. شمش آهن در طی دو روش کوره قوس الکتریک و یا کوره القایی از سنگ آهن به فولاد تبدیل شده و یا قراضه را ذوب می‌کنند. سپس مذاب فولاد قالب گیری می‌شود. شمش آهن تولید شده در روش اول، شمش قوسی و شمش آهن تولید شده به روش دوم شمش القایی است.

۲ فاکتور بورس کالا و بازار جهانی 

• چهارمین فاکتور موثر بر قیمت هر کیلو شمش فولاد در بورس کالا و میزان عرضه و تقاضا در بازار بورس کالاست. چرا که این معاملات در نهایت پایه و کف قیمت شمش آهن در بازار را تعیین می‌کنند.
• پنجمین فاکتور تاثیر گذر بر قیمت شمش آهن ، قیمت شمش فولادی و همچنین قراضه در بازارهای جهانی است. در مورد ترند قیمت شمش فولاد جهانی، همواره تغییرات قیمت بیلت و اسلب صادراتی ایران مبنای قیمت گذاری و تاثیرگذاری بر قیمت های داخلی می‌باشد. از بین بازارهای دیگر کشورها نیز، قیمت شمش آهن در حوزه CIS بر روند قیمت گذاری ها بی تاثیر نبوده و نیست. در مورد روند قیمت قراضه جهانی نیز مهم است که بدانید همواره تغییرات شدید و ادامه دار قیمت قراضه در بازار ترکیه، یکی از فاکتورهای موثر برای قیمت های داخلی قراضه در ایران می‌باشد.

فاکتور قیکت جهانی سنگ آهن

• ششمین فاکتور موثر بر قیمت شمش آهن ، قیمت سنگ آهن جهانی می‌باشد. البته نوسانات قیمت سنگ اهن تاثیر کمتری بر روی شمش حاصل از ذوب قراضه خواهد داشت. اما اثر آن حذف نمی‌گردد.

۲ فاکتور عرضه و تقاضا و نوسانات نرخ دلار

• هفتمین فاکتور تاثیر گذار بر قیمت شمش‌آهن، میزان عرضه و تقاضای داخلی فولاد سازان است. جالب است که بدانید، در طی سالهای اخیر، پس از اعمال تحریم های آمریکا از یک سو شاهد صادرات راحت‌تر انواع شمش نسبت به دیگر کالاها بوده ایم. از سوی دیگر، روند صعودی رشد تولید محصولات فولادی در ایران نیز، نیازمند تامین بیش از پیش شمش آهن در کشور است. لذا اهمیت برقراری توزان بین عرضه و تقاضای شمش فاکتوری موثر بر قیمت شمش آهن و پس از آن قیمت تمامی آهن آلات می‌باشد.
• هشتمین و شاید آخرین فاکتور موثر بر قیمت شمش آهن و فولاد، نوسانات قیمت دلار می‌باشد. این فاکتور تاثیر زیادی بر شمش آهن و نوسانات قیمت آن در بازار دارد.

انواع شمش فولادی از نظر نام و شکل ظاهری

شمش فولاد در اشکال بیلت، بلوم، اسلب است.

• بیلت: نام دیگر بیلت در اصطلاح علمی تر آن در سطح دنیا CCM است. کاربرد شمش بیلت برای تولید میلگرد است. سطح مقطع بیلت می‌تواند به صورت مربع و یا دایره باشد. اما مساحت سطح آن نباید از ۲۳۰ سانتی متر مربع بیشتر باشد. عرض مربع و یا قطر دایره مقطع در آن نیز باید کمتر از ۱۵ سانت باشد. برخی به بیلت شمشال نیز می‌گویند. قیمت شمش آهن در نوع بیلت در آنالیز ۳sp با ۵sp با یکدیگر تفاوت دارد. ابعاد مقطع بیلت ۱۰۰*۱۰۰، ۱۲۰*۱۲۰، ۱۲۵*۱۲۵، *۱۳۰، ۱۵۰*۱۵۰ می‌باشد.
• بلوم: بلوم شکل دیگری از انواع شمش است که با نام های شمشه و فابریک در بازار شناخته می‌شوند. شکل مقطع آن مانند بیلت است و سطح آن نیز از ۲۳۰ سانت باید بیشتر باشد. همچنین عرض آن از ۱۵ سانتی متر بیشتر است. دیگر مقاطع طویل از قبیل تیراهن، قوطی، نبشی و ناودانی فابریک، سپری و ریل ها از شمش بلوم در تولید آنها استفاده می‌شود. سایز ۱۶۰، ۱۸۰، ۲۰۰ و ۲۵۰ ابعاد شمش بلوم در بازار است.
• اسلب: نام دیگر اسلب فولادی، تختال است. اسلب که شمش مورد نیاز برای تولید ورق است، شکل مقطع آن به صورت مستطیلی است. علاوه بر ورق از اسلب برای تولید کلاف، لوله و تیوب نیز استفاده می‌شود. به تازگی تصویب شده است که قیمت شمش آهن اسلب نیز همانند بیلت و بلوم در بورس کالا تعیین شود.

شمش القایی و شمش قوسی چه تفاوت هایی باهم دارند؟

تفاوت در سیستم ذوب و کیفیت آنالیز است که توسط دو فناوری فوق صورت می‌گیرد. در مجموع کیفیت شمش تولیدی حاصل از روش قوس الکتریکی بهتر است. به همین علت قیمت شمش آهن قوسی تقریبا به میزان ۲۰۰ تومان بالاتر از قیمت شمش القایی است. شمش فولادی در بورس کالا از نوع قوسی می‌باشد.

تفاوت شمش آهن ۳sp و ۵sp

شمش های ۳sp و۵sp در آنالیز با یکدیگر متفاوتند. اختلاف در ترکیب شیمیایی باعث اختلاف در خواص مکانیکی آنها نیز می‌گردد. مقدار کربن یکی از مهمترین عناصری است که در شمش آهن باعث اختلاف در آنالیز و خواص می‌شود. اگر قصد تهیه میلگردی در سایز های بالا مثل ۱۴ تا ۴۰ را دارید. باید از شمش فولادی با کربن بیشتر و استحکام کششی بالاتر استفاده کنید. قیمت شمش آهن ۳sp که از انعطاف پذیری بالاتری برخوردار است از قیمت شمش ۵sp بیشتر است.

مهمترین تولیدکننده های انواع شمش در ایران

شمش آهن در ایران از کیفیت بالایی برخوردار است. از طرفی قیمت شمش آهن در بازار جهانی نیز از استقبال خوبی برخوردار است. ۱۰ تولیدکننده شمش فولادی در ایران عبارتند از: ذوب اهن اصفهان، فولاد مبارکه، فولاد هرمزگان، فولاد خراسان، گروه ملی صنعتی فولاد ایران، شاهین بناب، فولاد آلیاژی ایران، شمش فولاد ارفع یزد و سیرجان.

تعداد زیادی از این تولیدکننده ها شمش آهن خود را در بورس کالا نیز عرضه می‌کنند.

تعریفی از شمش  و بازار آن

شمش‌ها قطعاتی از جنس فلز هستند که به عنوان یک ماده ورودی برای تولید محصولات فلزی از روش‌های مختلف تغییر شکل از جمله ریخته‌گری، نورد، گرم‌کاری و سردکاری استفاده می‌شود. شمش‌ها هم‌چون سایر محصولات اولیه فلزی دارای انواع مختلفی هستند. شمش آهن از جمله آن‌هاست که در ایران به عنوان یک کالای شناخته شده در بازارهای فولادی خرید و فروش می‌شود. قیمت شمش آهن در ایران تحت تاثیر عوامل مختلفی مثل نرخ ارز، قیمت نفت تمام شده، قیمت سنگ و یا ضایعات آهن و در نهایت میزان عرضه و تقاضا در کف بازار است. متاسفانه دست دلالان در خانه فولاد کشور شدیدا باز بوده و شاید بتوان گفت نرخ‌هایی که برای قیمت شمش آهن در بازار واسطه‌گری و دلالی رد و بدل می‌شود بیشترین نوسانات را برای این بازار متحمل می‌شود. البته ناگفته نماند که از طرف دیگر معاملات این بازار گوشه چشمی به قیمت‌های جهانی نیز دارد و با توجه به بهبود نسبی تقاضای جهانی بعد از شیوع ویروس کرونا، سعی می‌کند خود را مطابقت دهد و قیمت شمش آهن از این نظر نیز دستخوش تغییراتی خواهد شد.

و اما تابلوی شمش فولادی!

شمش فولادی که در بورس کالای ایران خرید و فروش می‌شود یکی از محبوبترین‌های معامله گران است. قیمت شمش فولادی تا حدودی با فرمول وزارت صمت تغییر می‌کند. لازم به ذکر است که این قیمت بر پایه ۸۳ درصد قیمت شمش صادراتی در خلیج فارس بوده که به صورت هفتگی به روز رسانی می‌شود.

شمش فولادی جهت تولید محصولاتی مثل تیر آهن و میلگرد  استفاده می‌شود که معمولا به صورت انواع بیلت، اسلب و بلوم به فروش می‌رسد. قیمت هرکیلوگرم شمش فولادی برای تولید کننده در حال حاضر حدود ۱۲ هزار تومان است که بی شک راه را برای بیشتر شدن نرخ در بازار آزاد باز می‌کند.

هر چند به دلیل کاهش تقاضای مصرفی در بازار شاهد رکود نسبی هستیم به گونه‌ای که مقاطع فولادی در بازار آزاد با نرخ‌های فعلی خریداری نداشته اما شرکت‌های تولیدی برای پایداری تولید خود حاضر به رقابت بیشتر برای تهیه مواد اولیه بوده و بالا رفتن نرخ ارز به شاهراهی برای تولید کننده داخلی تبدیل شده است که به واسطه صادرات و ارز آوری، هزینه تهیه مواد اولیه برای زنده نگه داشتن خط تولید را به نحوی جبران کند. با این وجود با افزایش قیمت هر کیلوگرم شمش فولادی، قیمت مقاطع را هم بالا برده و امکان دارد رکود تورمی شدیدی را بر بازار حاکم کند.

تفاوت های سه نوع شمش معروف

شمش بیلت دارای سطح مقطعی کمتر از ۲۳۰ سانتی متر مربع و با طولی بیشتر از شمش معمولی شناخته می‌شود که سطح مقطعی دایره شکل یا مربع با عرض کمتر از ۱۵ سانتی متر است. شمش اسلب یا تختال ضخامتی در حدود ۲۳۰ میلی متر و عرض ۱٫۲۵ متر و طول ۱۲ متری دارد و برای تولید ورق‌های فولادی به کار گرفته می‌شود. شمش بلوم یا شمشه سطح مقطعی کمتر از ۲۳۰ سانتی متر مربع و عرض بیش از ۱۵ سانتی متر دارد و معمولا برای تولید ناودانی و تیرآهن استفاده می‌شود.

آنچه که بر قیمت شمش فولادی و قیمت بیلت و اسلب تاثیر گذار است خلوص و کیفیت ضایعات مورد استفاده در کوره‌های ذوب این قطعات می‌باشد. قیمت شمش بیلت همچنین به نرخ دلار و برند کارخانه تولید کننده و نیز نرخ جهانی بستگی دارد. قیمت شمش فولاد خوزستان، تعیین نرخ قیمت سنگ آهن، گندله سنگ آهن و قیمت آهن اسفنجی است.

قیمت شمش فولاد خوزستان

طبیعتا آنچه که در بازار آزاد دیده می‌شود این است که قیمت شمش فولاد خوزستان بالاتر از قیمت داد و ستد شده در بورس کالای ایران معامله می‌شود. قیمت کنسانتره سنگ آهن ۱۶ درصد و قیمت گندله سنگ آهن ۲۳٫۵ درصد قیمت شمش بیلت در بازار خرید و فروش می‌شود.

اصطلاحات شمش بیلت و بلوم در بازار مصرف گاهی اشتباها به جای یکدیگر استفاده می شوند در صورتی که شمش بلوم اکثرا برای تولید میلگردهای صنعتی مورد استفاده قرار گرفته و در سایزهای ۱۸۰ به بالا می‌باشد ولی سایز شمش بیلت اکثرا پایین تر می باشد. البته لازم به ذکر است که برخی از واحدهای تولیدی توان استفاده از هر دو نوع محصول را برای تولید میلگرد داشته به طوری که در حال حاضر بیش از ۱۰ واحد تولیدی از بیلت و بلوم برای تولید میله‌های فولادی استفاده می‌کنند.

تولید شمش فولادی

از به روز ترین روش‌های تولید شمش‌های فولادی می‌توان به بهره‌گیری از کوره‌های ذوب القائی اشاره کرد. در این کوره‌ها آهن قراضه یا شمش فلزات با جریان برق ذوب شده و مذاب در قالب‌هایی ریخته شده و شمش فولاد به این شکل تولید می‌شود. این شمش در کارخانه‌های نورد برای تولید ناودانی، نبشی و میلگرد استفاده می‌شود.

شمش فولادی و بیلت

یکی از مزیت‌های مهم تولید شمش فولادی به این روش، سرعت حصول ذوب بالای آن در قیاس با کوره‌های دیگر مثل کوره‌های دارای سوخت فسیلی هم‌چون کوره‌های دوار است. نکته قابل توجه دیگر در مورد این کوره‌ها حجم کم سیستم ذوب گیری، بازدهی بالا است و تولید آلودگی در این روش بسیار کم بوده و این برای محیط زیست حائز اهمیت است. هم چنین نحوه کار با این سیستم آسان بوده و اپراتور به راحتی می‌تواند با آن کار کند.

یکی دیگر از مزیت‌های این کوره ها، ظرفیت‌های متنوع تولیدی آن‌هاست که موجب شده است این صنعت جدید در مقیاس کارگاهی و کارخانه‌ای قابل اجرا باشد. در کوره‌های با ظرفیت بالا، از خطوط مداوم استفاده می‌شود. به این شکل که مذاب کوره‌های القایی به خط مداوم ریخته‌گری وارد شده و بیلت در اندازه‌های طویل از آن خارج می‌شود.کوره‌های القایی به علت سرعت کارکرد بالا در صنایع قطعه‌سازی گسترش پیدا کرده اند، به گونه‌ای که واحدهای ریخته‌گری در حال تعویض کوره‌های قدیمی خود با این کوره‌ها هستند که در افزایش سوددهی این واحدها نقشی مهم و حیاتی را ایفا خواهد کرد.

تولید شمش فولادی با استفاده از کوره‌های القایی راهی پرسود در جهت جبران کمبود شمش فولادی و کاهش واردات آن است.

روند تغییرات قیمت شمش فولادی در سال ۱۳۹۹

درک گرانی قیمت شمش فولادی در بازار داخلی ایران شاید برای برخی افراد کمی سخت باشد. چرا که در یمکسال اخیر قیمت شمش بیلت توانسته است از  حدود ۱۳۰۰ تومان  تا به امروز که فروردین ۱۴۰۰ را به اتمام رساندیم به رقم ۱۲ هزار و ۴۱۰ تومان برسد. این تغییرات یعنی در طی یکسال اخیر شاهد رشد ۸۵۴ درصدی قیمت پایه محصولات فولادی در بازار ایران بوده ایم.

این رشد بر روی نمودار نشان میدهد که سقف تاریخی ۱۲ هزار و خورده ای یک سقف به یادماندنی است که مطابق با نمودار قیمت در این روزها برای بار سوم به آن نزدیک شده است. در ادامه نیز روند آن تحت تاثیر قیمت های جهانی شمش بیلت و همچنین نرخ دلار خواهد بود و باید دید که کدام یک از قدرت بالاتری برخوردارند. شکل نمودار را در تصویر زیر مشاهده نمایید.