انواع گریتینگ، روش ساخت و کاربردهای مهم آن

شاید تا به حال واژه گریتینگ به گوش تان نخورده باشد؛ اما مطمئنا این محصولات فولادی را در زندگی روزمره خود دیده اید. کافی است هنگامی که پیاده روی می کنید، کمی هم سطح خیابان ها را نگاه کنید. آن وقت متوجه می شوید که از انواع گریتینگ به عنوان درپوش بعضی کانال های آب استفاده شده است. به تصویر زیر نگاه کنید. برایتان آشنا نیست؟

*** گریتینگ چیست؟

به صفحات مشبکی که از اتصال قطعات مختلف به هم ساخته می شوند، گریتینگ می گویند. این قطعات می توانند تسمه، نیم تسمه، میلگرد و چهار پهلو باشند. اتصال این قطعات به وسیله انواع بست یا جوشکاری ایجاد می شود.

*** اجزای تشکیل دهنده گریتینگ

گریتینگ متشکل از سه جز است که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم.

*** تسمه باربر

تسمه آهنی مهم ترین جز گریتینگ است و وظیفه تحمل بار را بر عهده دارد. استحکام و باربری گریتینگ به ارتفاع، ضخامت و طول تسمه وابسته است؛ به طوری که با افزایش ضخامت و ارتفاع تسمه، استحکام گریتینگ افزایش و با افزایش طول تسمه، استحکام کاهش می یابد.

*** رابط

رابط ها می توانند میلگرد، تسمه و نیم تسمه در نظر گرفته شوند. آن ها وظیفه حفظ شکل هندسی گریتینگ و ثابت نگه داشتن تسمه ها را برعهده دارند و از خراب شدن آن جلوگیری می کنند. رابط و تسمه با زاویه قائمه به هم متصل می شوند؛ به طوری که وزنی بر رابط تحمیل نمی شود. تغییر ضخامت و فاصله بین رابط ها به منظور سهولت در تردد، تاثیری بر استحکام گریتینگ ندارد. اما ممکن است عملیات جوشکاری را با مشکل مواجه کند. در این صورت از دستگاه های مخصوصی برای جوشکاری استفاده می شود.

*** چشمه

فاصله بین تسمه های باربر و رابط ها، ابعاد چشمه ها را مشخص می کند. فاصله بین رابط ها باید بیشتر از فاصله بین تسمه ها باشد. زیرا افزایش فاصله بین تسمه ها، کاهش استحکام شبکه را در پی دارد. چشمه به صورت حاصل ضرب دو عدد نشان داده می شود که عدد اول بیانگر فاصله بین تسمه ها و عدد دوم بیانگر فاصله بین رابط ها بر حسب میلی متر است.

*** روش های تولید گریتینگ

برای تولید این محصول، در ابتدا تسمه ها را در فواصل مورد نظر پانچ کرده و رابط ها را در داخل فضای پانچ شده تعبیه می کنند. سپس عملیات جوشکاری انجام می شود. پس از جوشکاری قابی با ضخامت بیشتر اطراف آن قرار می دهند که وظیفه نگهداری رابط ها و تسمه های باربر را بر عهده دارد. روش های تولید گریتینگ از لحاظ نحوه اتصال رابط و تسمه به دو دسته تقسیم می شود.

*** دستی

برش تسمه ها و میلگردها، پانچ تسمه ها، مونتاژ آن ها و در نهایت جوشکاری CO_۲ به تجربه و مهارت بالایی نیاز دارد. در روش دستی به منظور متصل کردن رابط ها و تسمه های باربر، شیارهایی را روی سطح ایجاد کرده و رابط ها را در فضاهای مشخص شده قرار می دهند. از معایب این روش می توان به احتمال بالای خطاهای انسانی و کاهش مقاومت تسمه های باربر اشاره کرد. همچنین فرآیند گالوانیزاسیون در این روش به خوبی انجام نمی شود. از مزایای روش جوشکاری CO_۲ نیز می توان قابلیت تولید گریتینگ های مستحکم با ابعاد و اشکال مختلف را نام برد؛ به طوری که برای محل های تردد ماشین های سنگین، استفاده از صفحات مشبک تولید شده به روش دستی توصیه می شود.

*** الکتروفورج

این روش جدیدتر از روش جوشکاری CO_۲ است. در روش الکتروفورج که یک روش اتوماتیک است، جوشکاری به وسیله جریان الکتریسیته انجام می شود. در این روش تسمه و رابط با اعمال فشار و ولتاژ بالا به هم جوشکاری می شوند؛ به این صورت که در اثر عبور جریان الکتریسیته، نقاط اتصال به حالت مذاب درآمده و در اثر اعمال فشار سنگین، رابط ها و تسمه های باربر در محل های اتصال فورج می شوند. در این روش دقت ابعادی قطعات بسیار مهم است. گریتینگ تولید شده با این روش استحکام بالاتری دارد و سبک تر است. عملیات گالوانیزاسیون به خوبی انجام شده و نقاط اتصال نیز به واسطه کیفیت مطلوب، فاقد خلل، فرج و ترک هستند. همچنین اتصالات حاصل از روش الکتروفورج از یکنواختی بسیار خوبی برخوردارند. اما این روش معایبی هم دارد. به عنوان مثال در روش الکتروفورج هر گریتینگی را نمی توان تولید کرد. در ایران قطعات اتصال داده شده در این روش فقط تسمه و چهار پهلو هستند.

*** گریتینگ چه ویژگی هایی دارد؟

• مقاومت فشاری و سایشی بالا
• قابلیت عبور نور و هوا
• دارا بودن ظاهر زیبا و سطح غیر لغزنده
• مقرون به صرفه
• وزن پایین

*** انواع گریتینگ از نظر ساختار

این دسته بندی چهار نوع دارد.

*** تسمه در تسمه

در این نوع، تسمه های باربر و رابط ها دارای عرض یکسانی هستند. این گریتینگ ها مقاومت فشاری بالایی دارند.

*** تسمه در نیم تسمه

در این نوع که سبک هم است، عرض تسمه باربر دو برابر عرض رابط است.

*** تسمه در میلگرد

این نوع بسیار پرکاربرد است و میلگردهای به کار رفته عموما از نوع آجدار هستند. در این نوع تسمه قیمت میلگرد آجدار نیز بر روی قیمت تسمه موثر خواهد بود.

*** تسمه در چهار پهلو

در این نوع، به منظور اتصال تسمه‌های باربر از چهار پهلوهای تابیده شده استفاده می کنند.

*** انواع گریتینگ از نظر جنس

گریتینگ ها در جنس های مختلفی تولید می شوند که در ادامه به توضیح هر کدام می پردازیم.

*** فولادی

در ساخت گریتینگ فولادی عموما از استیل ۳۰۴ یا ۳۱۶ استفاده می شود. این محصولات مقاومت به خوردگی بالایی دارند و در محل های مرطوب و اسیدی مانند آشپزخانه های صنعتی، مخازن، صنایع شیمیایی و داروسازی بسیار مورد استفاده قرار می گیرند. با این که هزینه تولید گریتینگ فولادی زیاد است، اما همچنان به واسطه کیفیت مطلوب و ظاهر زیبای خود، تقاضای زیادی دارد.

*** آهنی

این محصول کاربردهای گسترده ای دارد. اما به منظور مصون ماندن از آسیب های محیطی مستلزم پوشش دهی با رنگ یا عنصر روی است.

*** چدنی

این گریتینگ از چدن داکتیل (نشکن) ساخته می شود. به همین دلیل می توان از آن با اطمینان کامل در فضاهایی با تردد بالا استفاده کرد. طول گریتینگ چدنی معمولا ۵۰ سانتی متر و عرض آن ۲۰ – ۱۳ سانتی متر است. در استفاده از گریتینگ چدنی به کلاس وزنی آن توجه داشته باشید. به عنوان مثال برای محیط هایی با تردد بالا باید از نوع ۲۵ یا ۴۰ تنی آن استفاده کنید.

*** آلومینیومی

گریتینگ آلومینیومی در مصارفی که کاهش وزن و افزایش کیفیت مد نظر است، کاربرد دارد. این محصول مقاومت به خوردگی بالایی نیز دارد و به واسطه ساختار مناسب خود، آلودگی های کمتری به خود جذب می کند.

*** گالوانیزه

محبوب ترین و زیباترین نوع گریتینگ، نوع گالوانیزه آن است. این محصول بعد از ساخت، اسید شویی و تمیزکاری، تحت عملیات گالوانیزاسیون قرار می گیرد. همین امر باعث افزایش ۹ – ۳ درصدی وزن آن می شود. دلیل این که گالوانیزاسیون بعد از ساخت انجام می شود، خطرناک بودن عملیات جوشکاری بر سطوح گالوانیزه مثل انواع ورق گالوانیزه است. گالوانیزاسیون به منظور افزایش مقاومت به خوردگی گریتینگ انجام می شود. ضخامت استاندارد پوشش گالوانیزه ۸۵ – ۷۰ میکرون است. دقت در عملیات گالوانیزاسیون بسیار ضروری است؛ به طوری که عدم توجه به دمای استاندارد حمام گالوانیزاسیون می تواند موجب تابیدگی محصول شود.

*** کامپوزیتی

گریتینگ کامپوزیتی یا ساخته شده از پروفیل فایبرگلاس خواص مکانیکی و شیمیایی بهتری نسبت به انواع فلزی دارد. همچنین در عین سبک بودن، از مقاومت بالایی برخوردار است. این محصول در مکان هایی که گریتینگ فلزی قابل استفاده نباشد، جایگزین مناسبی برای آن است. از دیگر مزایای گریتینگ کامپوزیتی می توان به مقاومت به خوردگی بالا، مقاومت حرارتی بالا و عدم رسانایی الکتریکی اشاره کرد.

*** پلاستیکی

این گریتینگ ها سبک بوده و مقاومت خوبی در برابر رطوبت از خود نشان می دهند. همچنین از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه هستند. این محصول پلاستیکی عموما در کف دامداری ها استفاده می شود. از مزایای مهم آن ها می توان به سهولت جمع آوری فضولات حیوانی از بخش زیرین شان و ممانعت از انتشار باکتری، قارچ و انگل اشاره کرد. ابعاد استاندارد گریتینگ های پلاستیکی ۶۰*۵۰ سانتی متر مربع و ابعاد استاندارد چشمه های این محصول ۸۵*۹ میلی متر مربع است. آن ها انواع گوناگونی مانند پلی آمید، UPVC و PP دارند.

*** انواع گریتینگ از نظر وزن

مطابق با استاندارد EN1433 انواع گریتینگ بر اساس مقاومت وزنی چهار دسته هستند.

*** A51

گریتینگ های این دسته می توانند حداکثر ۱٫۵ تن بار را تحمل کنند و معمولا در محل عبور عابر پیاده، آشپزخانه های صنعتی و استخر مورد استفاده قرار می گیرند.

*** B125

حداکثر میزان باری که این نوع گریتینگ می تواند تحمل کند، ۱۲٫۵ تن است و استفاده از آن در کف پارکینگ ها و کارخانه ها متداول است.

*** C250

حداکثر میزان باری که این نوع گریتینگ می تواند تحمل کند، ۲۵ تن است و استفاده از آن در مکان های پرتردد نظیر سوله ها رایج است.

*** کاربردهای گریتینگ

• کف پوش کارخانه ها
• پله های اضطراری
• پله های گردان
• حفاظ درب و پنجره
• سقف کاذب
• صنایع پتروشیمی و نفت و گاز
• صنایع شیمیایی
• سکوهای نفتی آب شور
• کانال های برق
• درپوش دریچه های فاضلاب
• زیبا سازی معابر
• حفاظ دور درختان
• بیلبوردهای تبلیغاتی
• پارکینگ های طبقاتی
• تهویه هوا
• ساختمان سازی
• کشتی سازی
• مخزن سازی
• سوله سازی

*** معروف ترین تولیدکنندگان گریتینگ

کارخانجات و شرکت های متعددی در سطح کشور به تولید گریتینگ مشغول هستند. اما اکثر آن ها در اراک فعالیت می کنند و می توان گفت اراک قطب گریتینگ کشور است. عموما شرکت های داخلی به روش سنتی به تولید این محصول می پردازند. اما تولیدکننده هایی هم هستند که از روش های اتوماتیک بهره می برند. به عنوان مثال آزینه صنعت اراک، اولین شرکتی است که از دستگاه فیدر تمام اتوماتیک (PLC) به منظور ساخت انواع گریتینگ استفاده کرده است. از دیگر شرکت های این حوزه می توان ایران گریتینگ و آسا گریتینگ را نام برد.

منبع: آرتان فولاد ایرانیان